SAĞLIKTA ŞİDDET: Nasıl Önlenir?

Bugün ben bu yazıyı neden yazma ihtiyacı duyuyorum?

Sağlıkta şiddet sadece Türkiye’nin problemi mi?

Şiddet ne yazık ki sevgi gibi aşk gibi tüm güzel duygular gibi insanlığın ortak noktası ve insanın bulunduğu her yerde tezahür etmekte. Bir kalıba sığmamakta ve durdurulamamakta. Çünkü salt insana bağlı.

Şiddet, “Bir hareketin, bir gücün derecesi, yeğinlik, sertlik.” ya da “Karşıt görüşte olanlara kaba kuvvet kullanma.” olarak tanımlanabilir. Tanımlar bu olgunun pratiğe döküldüğünde mağdur duruma düşen kişiyi kapsamıyor. Onun korkusunu ya da şiddet sonrası travmalarını yansıtmıyor ne yazık ki.

Sağlıkta şiddet kavramına baktığımızda sağlık sektöründe çalışan bir bireyin, hizmetini verdiği yerde hizmet alan kişilerce uğradığı maddi manevi zarardır. Sağlık çalışanları tüm dünyada yüksek şiddet riski altındadır. Sağlık çalışanlarının% 8 ila% 38’i kariyerlerinde bir noktada fiziksel şiddete maruz kalmaktadır.([1]) sağlık çalışanlarını hedef alan şiddet, bir halk sağlığı sorunudur.(3)

Temel sebepler nedir?

Şiddet olayları göz önüne alındığında hasta davranışını etkileyen birçok faktör ve katalizör vardır; bilişsel bozukluklar, iğne kullanımı, hastanın ağrısı, hastanın bekleme süresi, hastane şartları gibi birçok açıdan değerlendirilebilir. 2015’te yayınlanan bir araştırma , hastanelerde şiddetin neden meydana geldiğine dair üç temanın katalizör olduğu sonucuna varmıştır: hasta davranışı, hasta bakımı, durumsal olaylar. Bu üç tema sırasıyla şöyle açıklanabilir: Hastanın davranışları, ayrılmayı talep ettikleri ancak yapamadıkları durumlarda veya bilişsel bozukluk meydana geldiğinde çılgınca değişebilir. Hastalar ağrı veya rahatsızlık hissettiğinde, sağlık çalışanlarına saldırabilirler. Şiddet, fiziksel transferler gibi bakıma dayalı olaylar sırasında veya hemşireler iğneleri kullanarak bakım yaparken de ortaya çıkabilir. Bir hastayı zapt etmek veya bir hastayı veya personeli korumak için müdahale etmek gibi durumsal faktörler de sağlık hizmetlerinde işyerinde şiddete yol açabilir.

Ne yapabiliriz?

Bu konuda bir panik butonunun faydasından bahsedilse de sağlık çalışanının şiddet eylemi  gerçekleşirken buna ulaşımı her zaman sağlanmayabilir. Mobil uygulamalar üzerinden bir panik butonun ise çalışma ortamında her zaman kullanımı mümkün olmayabilir.

En yaygın müdahale, karmaşık bir durumu şiddet eylemine yol açmadan düzeltmektir. Burada iletişim anahtardır. Hasta veya hasta yakınlarının ajitasyonunu ve olası şiddet belirtilerini tanımayı öğreten bir programla tüm sağlık çalışanları eğitilmelidir. Burada hastanın ajitasyonunu iletişim yoluyla azaltmamız gerekir.

Sağlık Çalışanına Şiddetin Azaltılması İçin 4 İpucu[4]

1. Sağlık Çalışanlarına Yönelik İşyeri Şiddetinin “Normalleşmesini” Ortadan Kaldırmak

Sağlık Çalışanlarına Yönelik Şiddeti azaltmanın ilk adımı, buna asla izin verilmemesi veya göz ardı edilmemesi gerektiğini doğrulamaktır. Sağlık personeli genellikle sözlü veya fiziksel şiddeti “işin bir parçası” olarak görür. Sağlık personeli, genellikle bir hastanın davranışını hastanın hastalığı veya akıl sağlığı ile ilişkilendirdiği için kabul etme tuzağına düşebilir. OSHA, tüm çalışma ortamlarındaki liderlerin, çalışanları işyerindeki tüm tehditleri ve şiddet olaylarını bildirmeleri için sürekli olarak teşvik etmelerini ve eğitmelerini tavsiye eder.

Sağlık kuruluşları, çalışanlarını eğitmeli ve şiddetin beklendiği veya kabul edilebilir olduğu konusundaki bu kavramları yıkmalıdır.

2. Eğitim ve Öğretim Programlarını Uygulayın

Eğitim ve öğretim, bu tür davranışların hiçbir koşulda kabul edilemez olduğu fikrini güçlendirmelidir. Liderler bu mesajı vurgulamalı ve şiddet içeren davranışlarla karşılaşan personele yeterli desteği sağlamalıdır. Eğitim çok önemlidir – OSHA , “Sağlık çalışanlarının potansiyel tehlikeleri fark etmeyi öğrenmelerine ve kendilerini nasıl koruyacaklarını öğrenmelerine yardımcı olur … Eğitim ayrıca şiddetin sağlık hizmetlerinin kabul edilebilir bir parçası olmadığını pekiştiriyor.” bu şekilde eğitimin önemini vurguluyor.

3. Kurum Raporlama Politikaları ve Prosedürleri

Raporlama politikaları ve prosedürleri, işyerinde şiddet olaylarının izlenmesine ve takip edilmesine yardımcı olur. Kalite raporlama, sağlık kuruluşlarının şunları yapmasına yardımcı olur: Örgütte işyerinde şiddetin durumunun belirlenmesine, organizasyon içindeki eğilimlerin incelenmesine, eğitim ve öğretim programlarının etkinliğinin değerlendirilmesine, devam eden eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesine, şiddeti önlemeye yardımcı olan eğitim, ekipman ve politikaları ayarlanmasına.

4. Teknolojiden Yararlanın

Sağlık hizmeti ortamlarında şiddet olaylarını önlemeye, caydırmaya ve rapor etmeye yardımcı olan teknoloji, geleneksel fiziksel güvenlik ve erişim kontrolü çözümlerinin ve hatta EHR ve EMR sistemleri gibi modern veri yönetimi uygulamalarının ötesine geçer. NOVA gibi sanal hasta gözlem (VPO) çözümleri, sanal gözlem teknisyenlerinin fiziksel olarak mevcut olmaları gerekmeden birden fazla hasta odasını izlemelerine izin vererek personel güvenliğini artırmaya yardımcı olabilir. Bu yenilikçi teknoloji, teknisyenlerin, şiddetin meydana geldiği zamanlar da dahil olmak üzere hasta odalarında meydana gelen gerçek zamanlı olayları sorunsuz bir şekilde belgelemesine olanak tanır.

Sağlık hizmetlerinde işyerinde şiddeti önlemenin tek bir çözümü yoktur. Ancak bu dört tavsiye, sağlık çalışanlarına yönelik şiddeti azaltmak ve organizasyonlarının güvenliklerine gerçekten yatırım yaptığını bilerek personelin işlerinde kendilerini güvende hissetmelerine yardımcı olmak için doğru yönde atılmış bir adımdır.

Uygun prosedür, bilinçlendirme kampanyaları ve cezalandırma sistemlerinin geliştirilmesiyle bu dünya çapındaki bu şiddet salgınının önlenmesi sağlanabilir. İşyeri şiddetini tamamen önlemenin imkansız olması, kapsamlı ve çok boyutlu bir yöntemle sorunu çözmek için analitik önleyici programlar sosyal, kültürel, çevresel, politik, kurumsal gibi yaklaşım örgütsel ve bireysel yönler, şiddet kullananların sayısını azaltabilir. Unutmayın ki sağlık çalışanlarına yönelik şiddet epidemik bir salgındır. Bunun önlenmesi için daha fazla araştırma yapılarak ve şiddet yönetimi eğitimi verilerek değerli sağlık çalışanlarımızı korumamız gerekir.

                                                                                                                             Gizem Yıldırım


(1) https://sozluk.gov.tr/

(2)https://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/workplace/en/#:~:text=Health%20workers%20are%20at%20high,perpetrated%20by%20patients%20and%20visitors.

(3) Pınar ve ark (2015) ‘Workplace Violence in the Health Sector in Turkey: A National Study’, Journal of Interpersonal Violence, (), pp. 1-21.

(4) https://www.wachterhealth.com/resources/blog/tips-to-minimize-workplace-violence-in-healthcare


İleri okumalar için kaynak tavsiyeleri

  1. http://www.journalagent.com/ias/pdfs/IAS_21_1_4_10.pdf
  2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5214512/
  3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6357631/
  4. https://www.osha.gov/dsg/hospitals/workplace_violence.html

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.