TELOMERAZIN KÂŞİFİ: ELİZABETH BLACKBURN

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Elizabeth_Blackburn_CHF_Heritage_Day_2012_Rush_001.JPG

Moleküler biyolog ve biyokimyacı olan Elizabeth Blackburn, telomer ve telomerazla ilgili çalışmalarıyla genetik bilimine önemli katkıları olan bir bilim insanıdır.

Özel Yaşamı ve Eğitim Hayatı

İki aile doktorunun kızı olarak 26 Kasım 1948’de Avustralya’da doğdu. Canlılara ve doğaya düşkünlüğü çocukluğundan başladı. Çocukken okuduğu ve etkilendiği Marie Curie’nin biyografisi ve lisedeki öğretmenlerinin biyolojiye olan ilgisini desteklemesi sonucu Melbourne Üniversitesi’nde biyokimya bölümüne başladı. Yüksek lisansını da aynı üniversitede biyokimya üzerine yaptı.

Yüksek lisans derecesini aldıktan sonra Cambridge Üniversitesinde moleküler biyoloji alanında doktora eğitimine başladı. Eşiyle burada tanıştı. 1975’te eşinin planlarından dolayı ABD’ye taşındı ve Yale’de moleküler ve hücresel biyoloji üzerine doktora sonrası eğitimine başladı ve Tetrahymena (bir protozoa cinsi) kromozomları üzerinde genetik çalışmalar yaptı.

Telomerazın Keşfi

Doktora sonrası eğitimini bitirince San Francisco’ya taşındı. 1978’de Berkeley’deki California Üniversitesi’nde Moleküler Biyoloji Bölümünde çalışmaya başladı. Burada da Tetrahymena üzerinde çalışmaya devam ederek telomer ve ilişkili proteinler üzerine araştırmalar yaptı. Araştırmalarında telomerlerin özel bir DNA’ya sahip olduğunu keşfetti.

1980 yılında Jack Szostak ile tanıştı. O da telomerler üzerine çalışıyordu. İkili beraber çalışmaya başladı ve 1982’de telomer DNA’sının kromozomların parçalanmasını engellediğini kanıtladı.

1984 yılında ise Blackburn, öğrencisi Carol Greider ile  telomeraz enzimini keşfetti ve sonraki çalışmaları da bu enzimin telomerlere DNA ekleyerek kromozomları koruduğunu gösterdi.

Blackburn, kromozomların telomerler ve enzim telomeraz tarafından nasıl korunduğunun keşfi dolayısıyla 2009 Nobel Tıp veya Fizyoloji Ödülü’ne Greider ve Szostak ile birlikte layık görüldü.

Elizabeth Blackburn, Carol Greider (solda) ile birlikte
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Carol_Greider_and_Elizabeth_Blackburn.JPG

Çalışmalarına telomerlerin ile telomerazın genetik bileşimi ve hücresel işlevlerinin daha ayrıntılı şekilde araştırarak devam etti. Ayrıca kanser ve yaşlanma üzerine çok sayıda çalışma yaptı.
Blackburn şu anda San Francisco’daki Kaliforniya Üniversitesi’nde Biyokimya ve Biyofizik Bölümü öğretim üyesidir.

Elizabeth Blackburn’un telomer hakkındaki TED konuşmasını buradan izleyebilirsiniz:

Kaynaklar:

  • Elizabeth H. Blackburn Biographical https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2009/blackburn/biographical/
  • Elizabeth H. Blackburn Facts https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2009/blackburn/facts/
  • Elizabeth H. Blackburn https://www.britannica.com/biography/Elizabeth-Blackburn
  • Elizabeth Blackburn, PhD https://profiles.ucsf.edu/elizabeth.blackburn#toc-id3

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.