Aynı Anda Farklı Mekanlarda Bulunabilir Misiniz? Karşınızda Paramnezi

Çocukluğunuza dair en sevdiğiniz anının bir yalandan ibaret olduğunu fark etseydiniz ne hissederdiniz? Ya da o kadar uzağa gitmeden günümüze gelelim. Size şu an bulunduğunuz odanın bir başka yerde de olduğunu ve sizin burada da varlık gösterdiğinizi söyleseler ne hissederdiniz? Reduplikatif Paramneziden muzdarip olan insanlar, geçirdikleri travmalar sonrasında bu sorulara maruz kalıyor. Hem de bizzat kendi beyinleri tarafından. Gelin biz de kısaca Paramnezi nedir, nasıl ortaya çıkar sorularına örnek vakayı inceleyerek cevap bulmaya çalışalım.

İlk olarak 1903 yılında Arnold Pick tarafından literatüre kazandırılan Paramnezi, kelime olarak çarpıtılmış olan, gerçekle hayalin karışmış olduğu bellek anlamına gelmektedir. Yaptığı gözlemler sonucunda  Dr.Pick, nörodejenaretif hasar almış hastasının bir süre geçtikten sonra içinde bulundukları mekan konusunda karmaşa yaşamaya başladığını notlarına eklemiştir. Hasta, Prag’da bulunan ve tedavi gördüğü kliniğin kendi memleketinde olduğu konusunda ısrar etmiş, aksi ispatlandığında ise hastanenin bir kopyasının Dr. Pick ile birlikte kendi memleketinde, evinin içindeki klinikte olduğunu söylemeye başlamıştır. Buradan da anlayabileceğimiz gibi Reduplikatif Paramnezi’yi; kişilerin, geçmişte veya o anda bulunduğu bir mekanın bir başka yerde de bulunduğunu düşünmesine sebep olan bir fenomen olarak tanımlayabiliriz. 1976 yılına kadar üzerine detaylı bir araştırma yapılmayan bu rahatsızlık, Benson ve iş arkadaşları tarafından araştırılarak aynı yıl içinde semptom, patogenez ve tedaviyi kapsayacak şekilde derlenerek günümüze ulaştırılmıştır.

Reduplikatif Paramneziyi psikiyatrik nedenlerden çok, travma ve lezyonlardan kaynaklı olarak görüyoruz. Yapılan araştırmalar ise, bize Paramneziye sebep olan lezyonların en sık Medial Temporal veya Prefrontal bölgelerde olduğunu gösteriyor. Hastaların gösterdiği belirtiler; “Yer değiştirme, Kimerik asimilasyon ve Abartılı Mekansal Yerleşim” olmak üzere üç ana başlık altında incelenebilir. Yukarıda bahsettiğimiz Dr. Pick’in hastası, evinin içinde bir kliniğin olduğunu yani kendi evinin hastaneye dönüştüğünü düşünmesi, kimerik asimilasyonun en güzel örnekleriden bir tanesidir.  Hastanın, kendi memleketindeki klinikte Dr. Pick’in bir kopyasının bulunduğunu düşünmesi ise kafasında zaman kavramını düzenlemeye çalışırken iki farklı paralel zaman dilimi oluşturarak buna inandığını bize gösteriyor. Bunları yaparken ev kavramından uzaklaşmasından bozulmuş bir aşinalık duygusunun hastalık seyrine eşlik ettiği sonucuna varıyoruz. Hastalar aksi ispatlandığında uzlaşımcı bir tavır izleseler dahi inandıkları fikirlerden vazgeçmek yerine kendi iddialarını savunmaya devam ettiklerini görüyoruz. İçerdikleri benzer anlam karmaşaları nedeniyle Capgras ve Fregoli sendromlarının, Paramnezi ile benzerlik taşıdıkları sonucunu çıkarabiliriz. Capgras Sendromunda hastanın çevresindeki kişilerle ilgili anlam karmaşası bulunurken, Fregoli Sendromunda ise hasta kişiler tanıdıkları birinin yüzlerini diğer insanlarda görerek duygu karmaşası yaşarlar.

Tedavisinde kesin bir yöntem bulunmamakla birlikte, kısa süreli rehabilitasyonla düzeltilebileceği gibi, tedavi; çeşitli kimyasallar kullanılarak da şekillendirilebiliyor. Tedavisinde immünomodülatörler kullanılan bir hastanın olumlu gelişmeler katettiğini görüyoruz. Ayrıca paramneziye benzerlik gösteren Deja Vu fenomeninin dopamin aktivitesindeki artış ile ilişkili olduğunun keşfedilmesi de paramnezi tedavisine yaklaşım bakımından farklı bir izlenim oluşturabilir.

–http://www.psikolojisozlugu.com/paramnesia-paramnezi

-Reduplicative Paramnesia: A Review Politis M., Politis M., Loane C

-Consciousness and Dementia Pietro Pietrini, … Paolo Nichelli, in The Neurology of Conciousness (Second Edition), 2009

-Reduplicative paramnesia: a disconnection syndrome of memory. Staton RD, Brumback RA, Wilson H.

-Pathogenesis of reduplicative paramnesia. H Hakim, N P Verma, and M F Greiffenstein