Klotho ve Yaşlı Maymunlardaki Bilişsel Başarıya Etkisi
San Fransisco- Yaşamı uzatıcı etkisi olduğu önceden gösterilmiş olan Klotho proteininin tek seferlik subkutan enjeksiyonunun, Rhesus maymunlarında bilişsel yeteneği en az 2 hafta süreyle arttırdığı gözlenmiştir. Nature Aging dergisinde öne çıkan bu sonuçlar klinik çalışmalar için temel oluşturmaktaydı.
Japon bir araştırmacı, 1997 yılında tuza duyarlı hipertonisi olan transgenik fareler yetiştirdiği esnada tesadüfen Klotho genine denk geldi. Hayvanlardan biri prematüre olup; bu hayvanda arterioskleroz, osteoporoz, yaşa bağlı cilt değişiklikleri ve ektopik yaşlanma gözlendi. Yaşam beklentisi çok kısaydı.
Tokyo’da Devlet Enstitüsünde nörobilimci olan Makato Kuro-o ve çalışanı bir gendeki kusurlu değişikliklerin sebebini ortaya çıkarmışlardı. Bu gene daha sonradan Klotho ismi verilmişti. Klotho ismi, Yunan mitolojisinde insanların yaşam süresini belirleyen ipliği döndüren kader tanrıçalarından birinden esinlenilmiştir. Araştırmacı, Klotho artışının farelerdeki yaşam süresini %10 ile %20 oranında arttırdığını da gözlemiştir.
Gen ürünü Klotho ile yapılan tedavilerde de benzer etkiler görülmüştür. Normalde hücre membranının bir parçasıdır lakin kana protein olarak da verilmektedir. Vücuttaki fonksiyonları tam olarak bilinmemekle beraber kanıtlanmış bazı etkileri bulunmaktadır. İnsülindeki, fibroblastik büyüme faktöründeki, N-Metil-D-Aspartat reseptöründeki etkileri bunlar arasındadır.
Klotho proteini,farelerde şaşırtıcı bir şekilde nörodejeneratif hastalıklara olan dayanıklılığı arttırmıştır çünkü bu protein kan-beyin bariyerini aşamamaktadır. Buna rağmen yapılan çalışmalarda Klotho proteininin, farelerin nöronlarındaki neoplazmayı (yeni doku oluşumu) arttırdığı görülmüştür. Bu artmış nöronal plastisite kemirgenlerdeki bilişsel yeteneğin iyi yönde etkilendiğini ortaya koymuştur.
Klotho proteininin çözünebilen formu, alfa-klotho olarak da isimlendirilir ve bu form insanlar tarafından da üretilebilmiştir. Alfa-Klotho’nun en yüksek konsantrasyonu kordon kanında bulunmuştur. Yaşlandıkça kandaki konsantrasyonu da azalmaktadır.
İnsanlarda beyindeki Tau proteini ve Beta amiloid artıklarının azalmasıyla, Klotho’nun gen varyasyonlarının kesinlikle ilişkili olduğu gösterilmiştir. Gen taşıyıcılarının yaşlılıkta Alzheimer hastalığına yakalanma riskini azalttığı görülmüştür.
Kaliforniya Üniversitesi’nde Dena Dubal’ın ekibi Klotho’nun terapötik potansiyelini keşfettiler. Araştırmacı Klotho proteininin Makak (bir maymun türü) versiyonunu üretti, ayrıca farelerdeki proteini ayrıştırdı ve aminoasit dizisinin insanlardaki Klotho ile %96 oranında benzer olduğunu tespit etti.
Farelerdeki ilk güvenlik testinden sonra makaklardaki etkiler de araştırıldı. Rhesus maymunlarında (makakların alt türü) 22 yaş, insanlardaki 65 yaşa denktir.
Standart bir testte, toplam 18 hayvanın kafesteki dokuz gizli delikten hangisinde yiyecek bulabileceklerini hatırlaması gerekiyordu.
10 µg/kg subkutan Klotho enjeksiyonundan 4 saat sonra plasebo enjeksiyonu yapılan karşılaştırma grubundan daha iyi sonuç elde ettikleri gözlenmiştir. Etkisi yaklaşık 2 hafta sürmüştür.
Etki süresi Klotho’nun yarı ömründen dolayı yaşlı makaklarda yaklaşık 29,5 saatte sona ermiştir. Burada Klotho maddesinin bu etkileri kendisinin değil aksine sinyal maddeleri aracılığıyla gerçekleştirdiği görülmüştür. Bu durum kan-beyin bariyerini aşamayan Klotho maddesinin beyindeki etkilerini de açıklamaktadır.
Şaşırtıcı bir şekilde daha yüksek dozlarda (20 µg/kg ile 30 µg/kg arası) yapılan tedavi denemelerinin etkisiz olduğu görülmüştür. Hafıza testi sonuçları plasebo grubundan daha iyi değildi ve bunun sebebi tam olarak anlaşılamamıştır.
Dubal, insanlarda düşük dozların yaşlılıkta bilişsel yetenekleri geliştirmek için terapötik bir pencere açabileceği sonucuna varmıştır. Bununla birlikte, klinik araştırmalar için herhangi bir plan yok gibi görünmektedir.
Okuduğunuz için teşekkürler..
KAYNAKÇA
