KÜRESEL ALARM: CORONA VİRÜSÜ

Bu yazının amacı corona virüsü hakkında şu ana kadar bilinenleri bir araya toplamak, doğru bilinen yanlışları ortaya koymaktır. Önemli bir noktaya parmak basmak isterim: corona virüsü yeni bir virüstür ve şu anda virüs hakkında sahip olduğumuz bilgiler ileri araştırmalarla değişebilir ve yanlışlanabilir.

Aralık 2019’da Çin’de bir küme zatüre vakasıyla karşılaşıldı. Araştırmalar bunun nedeninin daha önceden bilinmeyen ve şu anda 2019 novel corona (2019n-CoV )virüsü olarak adlandırılan virüs olduğunu ortaya koydu.

Corona virüsler büyük bir virüs grubudur. Bu virüsler zarflarına bağlı S-proteinler taşır ve bu zarfın içinde genetik materyal bulunur. Zarfa bağlı proteinler virüse taç görünümü verir. Corona Latince taç anlamına gelir. Virüsler ismini buradan alır.

Corona virüslerin birden fazla çeşitleri vardır. Bazıları solunum sisteminde bozuklukları yol açarken bazıları gastroentral sistemde problemlere neden olur. Solunum sisteminde oluşturduğu hastalıklar bilindik gripten zatüreye kadar çeşitli düzeylerde oluşabilir. Genelde semptomlar hafif görülse de çok şiddetli görüldükleri de olur. Şiddetli olanlardan Akut Corona Virüs Solunum Sendromu(Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus/SARS-CoV) ilk defa 2003’te Çin’de tespit edildi.  Orta Doğu Corona Virüs Solunum Sendromu(Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus/MERS-CoV) ilk defa  2012’de Suudi Arabistan’da tespit edildi.2019n-CoV ise başlangıçta Çin’in Wuhan kentinde deniz ürünleri ile uğraşan kişilerde ve canlı hayvan marketlerinde çalışan satıcılarda zatüre ortaya çıkmasıyla tespit edildi. O zamandan itibaren hastalık; başta hastaların aile üyeleri, arkadaş çevreleri ve sağlık çalışanları olmak üzere hastadan diğer insanlara bulaştı. Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel alarm ilan edilmesine neden olan virüsün önü henüz kesilemedi. Şu anda Çin dışında birçok ülkeye ve binlerce insana yayılan hastalıkla ilgili güncel istatistikler için linke tıklayabilirsiniz:

https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/85320e2ea5424dfaaa75ae62e5c06e61

VİRÜS NEREDEN GELDİ?

Corona virüsün bazı hayvanlarda yoğun bulunduğu bilinmektedir ve bazı koşullarda hayvanlardaki bu virüs insanlara sıçrayabilir. Bunun nedeni virüsün geçirdiği mutasyonlar ya da insan hayvan arasındaki kontağın artması olabilir. Örneğin MERS-CoV develerden insanlara geçerken SARS-CoV misk kedilerinden insanlara geçer. 2019n-CoV’ün rezervuarı ise Dünya Sağlık Örgütünce bilinmemektedir.

VİRÜS NASIL TRANSFER OLUR?

Virüsün transferinin asıl dinamiği henüz tam olarak aydınlığa kavuşmamıştır fakat genel olarak solunum siteminde etkili olan virüsler hasta olan insanın öksürüp hapşırmasıyla havaya yayılan tanecikler aracılığıyla yayılır. Corona virüs de solunum sisteminde aksaklıklar oluşturduğu için bu şekilde yayıldığı düşünülüyor.Hastanın dokunduğu ya da kontak kurduğu ışık düğmeleri, kapı kolları, asansör butonları aracılığıyla da virüsler transferi sağlayabilir. Hastalığa yakalanmaya en yakın yani en riskli gruplar hayvanlarla yakın kontak içerisinde olan insanlar örneğin canlı hayvan pazarlarındaki görevli ve satıcılar, hastaların bakım ve tedavisinde görevli sağlık çalışanları, hastanın ailesi ve yakınlarıdır.

SEMPTOMLAR NELERDİR?

Genel olarak bildiğimiz grip semptomları gibi hafif semptomlardan başlamak üzere çeşitli derecelerde birçok semptom tespit edilmiştir. Ateş, öksürme, nefes tıkanıklığı gibi hafif; zatüre, böbrek yetmezliği ve ölüm gibi çok ağır semptomlar görülebilir.

NASIL TANI KOYULUR?

PCR(Polymerase Chain Reaction) testiyle tanı koyulur. Bu test virüsün genetik parmak izi sayesinde virüsü tanımlamayı sağlıyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre virüse spesifik bir tedavi şu an için bulunmamaktadır. Virüse karşı vücudu koruyabilecek bir aşı bulunmamaktadır. Tedavi ve aşı araştırmaları hala devam etmektedir.

CORONA VİRÜS TRANSFERİNİ NASIL ÖNLEYEBİLİRİZ?

Corona virüs şimdiye kadar coğrafi olarak belirli sınırlara sahiptir fakat enfeksiyonu engellemek ve virüsün transferini önlemek için önerilen standart hijyen uygulamaları bulunmaktadır. Birkaç örnek vermek gerekirse:

  • Öksürdüğünüzde ya da hapşırdığınızda ağzınızı ve burnunuzu kapatmak amacıyla mendil, medikal maske veya kendi dirseğinizi kullanmak
  • Semptomları gösteren insanlarla mesafenizi korumak
  • Maske, kişisel koruyucu ekipmanları uygun bir şekilde kullanmak
  • Ellerinizi düzenli olarak sabun ve suyla ya da alkol bazlı mendillerle temizlemek
  • Hayvansal kaynaklar nedeniyle gerçekleşebilecek enfeksiyonlardan kaçınmak için korunmadan hayvanlarla kontakta bulunmamak ve hayvanlarla kontak kurduktan sonra elleri yıkamak
  • Hayvansal kaynaklı yiyeceklerin iyi piştiğinden emin olmak

CORONA VİRÜS TEDAVİSİNDE DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR

Virüsün yayılmaya başlamasıyla tedavi yöntemleri araştırılmaya başlanmıştır. Henüz Dünya Sağlık Örgütü tarafından onaylanan bir yöntem yoktur fakat kulaktan dolma önlemler halk arasında yerini almıştır. Örneğin susam yağı ya da sarımsağı bolca tüketmenin hastalığı engelleyeceği bilgisi doğru değildir. İkisi de vücut için faydalı olmasına ve sarımsakta bolca antioksidan bulunmasına karşın virüse karşı tamamen etkili değildir. Bunun yanında sıkça ağız gargarası yapmak ya da burnu tuzlu suyla temizlemek de virüsün enfekte olmasını engellemez. Doğru bilinen yanlışların en önemlilerinden biri de zatüre aşısının virüsü engelleyeceğidir. Zatüre virüs vücuda enfekte olduktan sonra görülür ve aşısı virüsün bulaşmasına ya da oluşturduğu hastalığı önlemesinde bir etken değildir.

CORONA VİRÜS HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULARDAN BİRKAÇI

             CORONA VİRÜS SADECE YAŞLI İNSANLARI MI ETKİLİYOR?

             Dünya Sağlık Örgütü’ne göre her yaştan insan bu virüsten etkilenebilir fakat önceden çeşitli       hastalıklara sahip yaşlı insanların virüse karşı daha savunmasız olduğu gözlemlenmiştir. Her yaştan insanın hijyen önlemlerini alması şarttır.

            ÇİN’DEN MEKTUP YA DA KARGO ALMAK GÜVENLİ Mİ?

           Dünya Sağlık Örgütü’ne göre Çin’den gelen kargoyu ya da mektubu almak güvenlidir ve corona virüs taşımaz çünkü virüsler canlı olmayan objeler üzerinde uzun zaman hayatta kalamıyor.

Son olarak; iyi hissetmediğinizde evde kalmanız önemlidir fakat ateş, öksürme ve nefes almada güçlük gibi semptomlarla karşılaşıyorsanız tıbbi yardım için zaman geçmeden bir sağlık kuruluşuna başvurun ve daha önceden bulunduğunuz, gittiğiniz yerlerin bilgisini çalışanlarla paylaşın.

KAYNAKÇA VE İLERİ ARAŞTIRMA İÇİN:

https://www.nytimes.com/article/what-is-coronavirus.html

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.