Balondaki Çocuk: David Bubble

‘’Dünyaya geldikten birkaç saniye sonra plastik bir balonun içine alındı ve ömrünün sonuna dek orada yaşadı.’’ Kulağa son derece tuhaf gelen ve belki hayal dünyamıza dahi sığdıramadığımız bu hikâye bir insanın tek ve gerçek dünyası olabilir miydi?

Kaynak: Baylor Tıp Fakültesi Fotoğraf Arşivleri
Balondaki David

David, 21 Eylül 1971’de Houston’daki Texas Çocuk Hastanesinde doğdu. Gerçek dünyaya birkaç saniye maruz kaldıktan sonra, plastik bir izolatör baloncuğuna yerleştirildi.

David, ailede SCID (Şiddetli kombine immün yetmezlik) ile doğan ilk çocuk değildi. Carol Ann ve David J. Vetter’in ilk oğulları hastalık sebebiyle henüz 7 aylıkken ölmüştü. Carol Ann başka bir çocuğa hamile olduğunu öğrendikten sonra, doktorlar oğlunun SCID ile doğma şansının yüzde elli olacağını söylediler. David’in bir de ablası olmasına rağmen bu rahatsızlık sadece erkek çocukları etkileyen bir hastalıktı.

SCID teşhisi konan bir kişi diğer hastalıklara karşı daha duyarlıydı. Çünkü, bu genetik hastalık bağışıklık sisteminde bir bozukluğa neden olup maalesef görünüşte zararsız bir mikrop bile onu öldürmeye yetebilirdi. Ebeveynleri tüm bu ihtimallere rağmen doğumun gerçekleşmesi gerektiğine karar verdiler.

Mikropsuz bir doğum odası oluşturmak alışılmadık olsa da konuyla ilgili akademik makalelerde doktorlar sterilizasyon prosedürünün ne tehlikeli ne de pahalı olduğunu ve olağanüstü bir ekipman gerektirmediğini vurguladılar. Yalnızca çok fazla hazırlık gerektiriyordu. İşlem günleri için üç bağlantılı ameliyat odası önceden rezerve edildi. Odalar kapatıldı, gerekli olmayan tüm ekipmanlar çıkarıldı ve dolaplar bantlandı. Her oda, üç gün boyunca her gün tabandan tavana temizlendi. Ameliyattan önceki öğleden sonra, yaya trafiği oda dışındaki koridorlardan uzaklaştırıldı. Olağanüstü hazırlıklar meyvesini verdi. Sadece birkaç saniye dünyaya maruz kaldıktan sonra herhangi bir mikrop bulaşmadan izolasyon gerçekleşti.

Kaynak: Wikimedia Commons
Doktoru balondaki çocuğu seyrederken

Kalıtsal bir hastalıkla karşılaşma ihtimaline karşı Vetter’in doğum sonrası süreci en kötüsü düşünülerek planlanmıştı. Carol’ın rahminden çıkar çıkmaz bebek mikropların ulaşamayacağı plastik bir balona alındı. Bu tür bir balon, hayatının başından sonuna kadar onun eviydi. Plastik izolasyon içinde bir çocuk yetiştirmek, gelişimsel olarak riskli ve etik açıdan sorgulanabilirdi;ancak David’i dış dünyaya maruz bırakmak, ne yazık ki ölümüne göz yummak anlamına geliyordu.

Çocuğun ailesi David’e yeni gelişen bir teknoloji olan kemik iliği nakli yapabileceklerini ümit ediyorlardı. Asıl aday: kız kardeşi Katherine’di. Katherine Vetter, kardeşi David bir bağışıklık yetmezliği hastalığıyla doğduğu sırada dört yaşındaydı. Kardeşler arasındaki yakın genetik eşleşme, Katherine’in; David’in hayatındaki olası bir tedavi için en iyi umut olduğu anlamına geliyordu. Texas Çocuk Hastanesi’ndeki doktorlar, insan vücudundaki beyaz kan hücrelerinin üretim merkezi olan Katherine’in kemik iliğinin, David’in sistemine nakledilebileceğini ve çalışan bir bağışıklık sistemi oluşturulabileceğini umuyorlardı. Ne yazık ki kardeşlerin iliği mükemmel bir uyum sağlamıyordu. Tam uyumlu bir donörden kemik iliği nakli; SCID için tek çareydi. Ancak David’in ailesinde hiçbir eşleşme yoktu bu sebeple nakil yapılamadı. David, yaşamının geri kalanını hastanede ve evde plastik izolatör baloncuklarında geçirdi.

David’in kaldığı yer bir tür steril ortamdı. Çocukla temasa geçmeden önce; su, yiyecek, çocuk bezi, kıyafet ve daha birçok şey düzgün bir şekilde temizlenmeliydi. Hijyen malzemeleri ve eşyaları en az dört saat sterilize ediliyor ve ardından havadar bir yerde en az yedi gün geçirdikten sonra Vetter’e gönderilebiliyordu. Bebeklikten itibaren, ona yalnızca balonun duvarlarına yapışan; neopren eldivenlerle dokunulabiliyordu. Dokunduğu her şey perasetik asit ile sterilize edilmeli ve bir hava kilit sistemi içinden geçirilen çelik kapsüllerin içine yerleştirilmeliydi.

Böyle bir kozada şimdiye kadar hiçbir çocuk yetiştirilmemişti ve muhtemelen bir daha da yetiştirilmeyecekti.

Kaynak: Baylor Tıp Fakültesi Fotoğraf Arşivleri
David’in dünyası

Vetter’in hayatı her ne kadar sıradan olmayan bir durum olsa da ebeveynleri onun olabildiğince normal yaşayabilmesi ve kısıtlamaları kendisi için bir sorun haline getirmemesi amacıyla daima çabaladılar. Diğer çocuklardan farklı bir ortamda olsa da o da yedi, oynadı ve öğrendi. 

David’in motor becerileri erken gelişim göstermişti. Dört ayda ellerini ve dizlerini yukarı kaldırarak karnını yerden kaldırabiliyordu. Annesi şöyle anlattı:

“Sürünmeyi öğrendiğinde altı aylıktı. Bir an odadan çıkmıştım ve geri dönüp onu göremediğimde; bir malzeme yığınının arkasından dışarıyı seyrettiğini görene dek büyük korku yaşadım.”

Sekizinci aya gelinceye kadar kendi kendine oturabilir, tek başına durabilir ve hatta birkaç adım atabilir hale ulaşmıştı. Tüm bu fiziksel kilometre taşları beklenen normdan iki ila üç ay önce gelişim göstermişti.

Dil becerileri, motor becerilerinin aksine yavaş bir gelişim gösterdi. Bebekken başkalarını sesle, jestle veya oyunla meşgul etmedi. David’e yardım etmesi için getirilen konuşma patoloğu Karol Musher, 13 aylıkken gözlemlediği yeteneklerini şöyle anlattı: “Adını ya da hayır kelimesini anlamıyor gibiydi. Nesnelere veya insanlara dikkatle bakmadı… Basit komutları takip etmedi… Sözlü anlatımı neredeyse yoktu üstelik iletişim kurmak için jest dahi kullanmadı.’’ Musher, bu durumun sebebinin: David’in her gün birçok insanla temas kurmasından ve çoğu zaman da konuşmaların zihninde tutarsız bir tablo oluşturmasından ileri geldiğini söyledi. Sorunu düzeltmek için, hastane personelini dil gelişimi konusunda eğitti. Musher bu eğitimi şöyle açıkladı: “Onun huzurunda yaptıkları tüm faaliyetleri sözlü anlatmaya ve kullandıkları şeyleri etiketlemeye veya tarif etmeye yönlendirdim…Aynı bir annenin yaptığı gibi…’Kaşık burada.’ veya ‘Haydi şurayı silelim.’ şeklinde.”

David, bu yeni programı uyguladıktan sadece aylar sonra, adları söylendiğinde nesneleri tanımlayabildi ve iletişim kurmak için ellerini kullanmaya başladı. İki yaşındayken; yaşına uygun bir şekilde iletişim kuruyordu; ancak doktorlarının yazdığına göre; kelime haznesi çoğu iki yaşındaki çocuktan önemli ölçüde farklıydı: ‘’Sonuçta kaç küçük çocuğun ‘izolatör’ ve ‘transfer’ gibi kelimeler kullanma fırsatı var?”

Üç yaşındayken David’in, zekâ yönünden akranlarından iki yıl önde olduğuna karar verildi ve IQ’ su 126 olarak ölçüldü.

David; okur yazar ve eğitimliydi. Evde ve hastanede öğretmenler tarafından eğitim gördü. Eğitimine haftada iki kez evine gelen bir öğretmenle başladı. Daha sonraları ise Wilkerson Intermediate’deki bir sınıfa hoparlör bağlandı ve bu sayede bizzat sınıfa müdahil olabildi.

Kaynak: Baylor Tıp Fakültesi Fotoğraf Arşivleri
David baloncuğunun içinden okul derslerine ayak uyduruyor.

Balonunun içinde bir televizyonu ve oyun odası vardı. Her küçük erkek kardeş gibi kız kardeşiyle oyunlar oynadı, şakalar yaptı hatta kavga bile etti. Ev hayatlarının her alanında yer aldı.

Anne, babası, kız kardeşi ve doktor Dr. John Montgomery dışında çok az kişi onunla temas kurdu. David’e yalnızca steril balonunun duvarına yerleştirilmiş özel bir eldivenle dokunulabiliyordu.

İlk başta David, dış dünya ile daha fazla temas kurmak için balon sistemini atlatmaya çalıştı; ancak durumunu anlayacak kadar büyüdüğünde, asla ayrılamayacağını anladı. Yine de balonun içinden mümkün olan her şeye katılmak için çaba gösterdi.

David’in hikayesi ABD’de zaten ünlüydü ve 1977’de NASA, çocuğun hikayesinden oldukça etkilendiğini dile getirdi. Bu nedenle, tecrübeli araştırmacılar özel bir uzay giysisi yaptılar. Böylece David bulaşma riski olmadan bir süre dışarıda yürüyüp oynayabilecek, balondan çıkabilecekti.

İzolatörden uzay giysisine ulaşmak için, David yalıtılmış bir tünelden geçmek durumunda kalacaktı.

Bu özel takımı her kullandığında, yardımcıların çevresini steril tutmak için 24 aşamalı gezi öncesi bağlantı ve 28 aşamalı giysi takma prosedürünü tamamlamaları gerekiyordu.

Kaynak: Wikimedia Commons 
David, NASA’nın tasarlamış olduğu özel giysiyi denerken

Başlangıçta, çok korkmuştu ve özel kıyafeti kullanmak istemiyordu; bir süre sonra fikri kabul etti, sayısız testten sonra çocuk birkaç kez balondan çıkmayı başardı.

Kaynak: Wikimedia Commons 
Özel giysisi sayesinde balonundan çıkan David

Uzay giysisini takma süreci karmaşık olsa da 29 Temmuz 1977’de oğlunu ilk kez kucağında tutabilen David ve annesi için buna değerdi.

David’in annesi Carol Ann balondan çıktıktan sonraki süreci şöyle anlattı:

“Özel giysileriyle ilk kez yürümeye çalıştığında, karaya ayak basmaya çalışan bir denizci gibi ortalıkta dolanıyordu. Baloncuğundaki yumuşak ayak hissine o kadar alışmıştı ki sert bir zeminde yürümeyi zor buluyordu.” Psikolog arkadaşı Mary Murphy, David’in hastanenin koridorunda yürüdüğünü ve hemşireye bir şeyler ikram ettiğini söyledi. Ve ilave etti: ‘’Tek bir yönde yarım düzineden fazla adım attığı ilk seferdi.’’

Bununla birlikte, giysinin kullanımına ilişkin sınırlamalar elbette ki vardı. Elbiseyi kullanmak için eğitilmiş üç kişinin her zaman hazır bulunması lazımdı ve güç kaynağı yalnızca 4 saat kadar dayanabiliyordu.

David bu giysi sayesinde normal bir çocuk gibi davranabildi. Evinin arka bahçesindeki çimleri suladı, orada bulunan herkese su sıktı. Köpekleriyle oynadı. Bir kediyi kovaladıktan sonra yere düştü. Çimleri koparıp havaya fırlattı. Evin içinde anne babasının ve kız kardeşinin odalarını ve hiç görmediği diğer mekanları araştırdı. Elektrikli kalemtıraş kullanmaktan o kadar zevk aldı ki kalemleri tekrar tekrar keskinleştirmek için defalarca kırdı. David bu özel giysiyi büyümeden önce 5 kez daha giyebildi. En sonunda kendisine olmayınca; Smithsonian Enstitüsü’ne verildi.

Kaynak: Baylor Tıp Fakültesi Fotoğraf Arşivleri
David, NASA’nın tasarlamış olduğu özel giysi sayesinde evinin bahçesindeki çimleri sularken

Popüler kültür incelemesinin ve tıbbi hayranlığın konusu olan David, medya tarafından “Balondaki Çocuk” nam-ı diğer ‘’David Bubble’’ olarak adlandırılıyordu. Birçok kişi David Bubble’ı gerçek ismi zannediyordu, bunun nedeni Vetter ailesinin dışlanmasına engel olmaktı. Ebeveynleri, onu; olabildiğince medyadaki dikkatlerden uzak tutmaya özen gösterdi. Lakin David tüm çabalara rağmen sekiz ya da dokuz yaşındayken resmini gazetede gördü.

Carol Ann: ‘’Ertesi gün bana bir yıldız olduğunu söyledi.” diye anlattı ve ekledi:

“Ne demek istediğini bilmiyordum. Ve ona; gerçekten bir yıldız olduğunu çünkü hayatımı aydınlattığını söyledim. David beni çabucak düzeltti ve bir yıldız olduğunu çünkü resminin bir gün önce gazetede çıktığını; yıldızların oyuncaklarını toplamak zorunda olmadığını söyledi. Ben de ona o günün gazetesini göstererek resminin bugün gazetede olmadığını bu yüzden bugün oyuncaklarını toplaması gerektiğini söyledim. “

11 yaşındayken daha bir düşünceli büyüyordu ve yıldızları görmek istedi. Ailesi, doğum gününde onu; 20 dakika boyunca gökyüzünü izlemesi için dışarı çıkardı.

1983’e gelindiğinde, kemik iliği nakillerindeki araştırmalar; bağışçıların alıcılarla tam olarak eşleşmesi gerekmediği noktasına kadar ilerlemişti. David’in; kız kardeşinin kemik iliğini alabileceğine, bir bağışıklık sistemi oluşturabileceğine ve koruyucu ortamından ayrılabileceğine dair yeni bir umut vardı. David’in bakımını sürdürmek için gerçek bir servet harcadıktan sonra, tıp camiası kemik iliği naklinin erkek çocuk için bir çözüm olabileceğini ve vericinin kız kardeşi olduğunu hissetti. O güne kadar bağışıklık bozuklukları tipik olarak sadece mükemmel donörler arasında kemik iliği transfüzyonu ile tedavi edilmişti. Ancak 1983’te Vetter ailesi, mükemmel bir şekilde eşleşmeyen donörlerden de kemik iliği nakline izin verilebilecek yeni bir prosedür öğrendi ve denemeyi kabul etti. Bağışıklık yetersizliği olan bir hastanın kan dolaşımına enjekte edildiğinde, kemik iliği bir bağışıklık sisteminin kurulmasına yardımcı olacaktı. Carol Ann Vetter şöyle söyledi: “Doktorlarımız bize operasyonun çok başarılı olduğunu ve yüzde 99 güvenli olduğunu söylediler. Ya işe yarayacaktı ya da yaramayacaktı. Olur da işe yaramazsa basitçe geriye dönecektik.”Aslında yazar James Jones’a göre, Boston’da benzersiz kemik iliğini yapmaya çalıştıkları grup sadece iki kişiydi: biri işe yaramış biri yaramamıştı. David’in durumu savunulamaz bir halde olduğu için aslında gerçekleştirilen yepyeni bir prosedürdü. Ebeveynleri, 12 yaşındaki David’in prosedürü anladığından ve onunla devam etmek isteyeceğinden emin oldular. Tüm aile prosedürü tartıştıktan sonra genç Katherine; ekim ayında, annesi ile birlikte iliğin çıkarılıp tedavi edildiği Boston’a uçtu.  Boston’da iliğini aldırdı ve sonra David’e bağışlanmak üzere Houston’a gönderdi. Ne kadar etkin bir tedavi olduğundan şüphe duymalarına rağmen denemeyi kabul ettiler. Houston’a döndüklerinde; David, balonun içinde çalışmaları zor olduğu için doktorlarına enjeksiyonlarda yardımcı oldu.

Kaynak: Baylor Tıp Fakültesi Fotoğraf Arşivleri
Dr. William Shearer prosedürden önce David ile konuşuyor.

Doktorların en çok korktukları şey, vericiden alınan sağlıklı beyaz kan hücrelerinin David’in vücudunda karşılaşılan dokuya saldırma ihtimali yani graft versus host hastalığı (GVHD) olarak bilinen bir durumdu. GVHD’nin semptomları hiçbir zaman ortaya çıkmadı. Nakil başlangıçta iyi sonuç verdi; ancak Ocak 1984’te David, donör iliğinde tespit edilmemiş bir Epstein-Barr virüsü olduğuna işaret eden ateşten kaynaklanan hastalık belirtileri göstermeye başladı. Epstein-Barr virüsü Katherine’in iliğinde taranmamıştı ve bu virüs, erkek kardeşinde bir kanser türü olan lenfoma oluşturuyordu. Ateşi 40 dereceye yükselmeye başladı. Kustu ve ishal oldu. Doktorlar dehidrasyon konusunda endişeliydi. David’i balonundan çıkarıp çıkarmama konusunda tartıştılar. David, babasından doğrudan gelen bir soruya yanıt olarak, “Baba, daha iyi hissetmek için her şeyi kabul edeceğim.” dedi.

7 Şubat 1984’te, David balonundan doğduğu odaya çok benzeyen dezenfekte edilmiş bir odaya çıktı. Steril kıyafetler giymiş ailesi ona dokundu. Katherine, “Sesi balonun dışında farklı geliyor.” dedi. Carol Ann saçının sandığından daha kalın olduğunu fark etti.

Lenfoma sessizce ilerledikçe; David’in durumu kötüleşiyordu ve hissediyordu. Balondan çıkarıldıktan 15 gün sonra “Bu çalışmıyor.” dedi annesine. “Yorgunum. Neden tüm cihazları çekip eve gitmeme izin vermiyorlar?” O gün annesine söylediği son sözler, ‘’Seni seviyorum” oldu. Annesi maskesini indirdi, onu ilk ve son kez öptü. Birkaç dakika sonra David dünyaya gözlerini yumdu.

Kaynak: Baylor Tıp Fakültesi Fotoğraf Arşivleri
Balondaki çocuk

Ölümünden kısa bir süre sonra Texas Çocuk Alerji ve İmmünoloji Kliniği; bağışıklık yetersizliklerinin araştırılması, teşhisi ve tedavisine adanmış David Merkezi’ni açtı.

Otopside kapsamlı bir analizin ardından, Katherine’in iliğinde; Epstein-Barr olarak bilinen uykuda bir virüs olduğuna dair kanıtlar olduğu bulundu. Epstein-Barr virüsü David’de lenfomayı tetiklemişti ve Katherine’e daha önce yapılan taramada bu durum teşhis edilememişti.

David doğumundan itibaren steril bir ortamda büyüdüğü için ölümü; araştırmacıların Epstein-Barr’ın kansere neden olabileceğine dair uzun süredir devam eden bir hipotezi doğrulamalarına imkân sağladı. David’in 12 senelik kısa yaşamı, SCID’nin nasıl çalıştığına dair de fikir verdi. Daha başarılı naklin daha kapsamlı kemik iliği taramasına bağlı olduğu anlaşıldı. Bağışıklık Yetmezliği Vakfı’na göre, erken teşhis edilen ve 3½ aylıkken nakil yapılan bebeklerin yüzde 91’i hayatta kalıyor.

Bugün David’in tıbbi kayıtları ve kişisel belgeleri Smithsonian Enstitüsü tarafından tutulmaktadır. Belki de müzenin eserlerinden en dokunaklı olanı, kontrol edemediği bir tıbbi dramın merkezindeki çocuğun acı verici bir hatırlatıcısı olan “Star Wars” aksiyon figürleridir.

David’in hikayesi, Amerikan sinema ve televizyon tarihinde ün kazanan birkaç görsel-işitsel prodüksiyon için de ilham kaynağı olmuştur. Örneğin, klasik bir başrol oyuncusu John Travolta olan The Bubble Boy filmi.

Vetter ailesi adına konuşan Carol Ann şöyle söyledi:

“Acı çeken bir çocuğun ebeveynleri olarak kontrolümüzde olan tek şey David’in mümkün olan en iyi bakımı aldığını görmekti. Doktorlarımıza güvendik. Baloncuk için minnettar kaldık çünkü balon o sırada David için mevcut olan tek tedavi seçeneğiydi. O plastik balon olmasaydı, 12 yıldır ona asla sahip olamazdık. Hedeflerimiz David’i güvende tutmak, dışarıyı içeri sokmak ve sevildiğini hissetmesini sağlamaktı. David, hayata; cesaret, sabır ve anlayış gösterdi. Benzersiz koşullarını kabul etti ve sadece balondan çıkmanın yolunun bulunmasını bekledi. Onu sosyalleşmeye ve sonunda dış dünyaya katılmaya hazırladık. Bilim, David’i koruyucu bir işlev üstlenmişti ve her ne kadar bu durum birtakım etik tartışmaları beraberinde getirmiş olsa da David kesinlikle bir deney değildi.”

Kaynak: Flickr Public Domain
David Vetter

Carol Ann, David’in cesur yaşam ve ölümünden öğrenilenler nedeniyle, SCID’li pek çok çocuğa erken teşhis konulduğuna, kemik iliği nakli yapıldığına ve şimdi sağlıklı bir yaşam sürebildiklerine inanıyor ve bu inancını şu sözlerle dile getirdi:

“Hayatı kısa veya kısıtlı olsa da bilim insanlarının SCID’li diğer bebeklere yardım edebilmeleri için birincil immün yetmezlikler hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı oldu. Bu, ailemize yıllar içinde muazzam bir rahatlık sağladı ve büyük kederimizi yönetmemize yardımcı oldu. David, hem bizim ve hem de dünya için büyük bir lütuftu.”

Sanatçılar, David’in hayatının duygusal ve karmaşık koşullarından ilham alırken; bilim adamları ve doktorlar, sağlam bağışıklık sistemi olmayan diğer çocuklar için tedaviler geliştirmek için David’in deneyiminden yararlandılar. Tıp, kanserin doğasını ve gen terapisinin kullanımını anlamada iki büyük bilimsel ilerleme kaydetti.

Kesin olan bir şey de David’in kolayca unutulmayacağı gerçeği oldu. Filmde, müzikte ve heykelde beğeni topladı. Texas Children’s’daki bir merkeze, The Woodlands’daki bir okul ve caddeye onun adı verildi. Tarihçi Jones’un da belirttiği gibi; ‘’Balon terimi hem izolasyonun tehlikeleri hem de bazı ebeveynlerin çocuklarını zarar görmemesi için koymayı diledikleri şeyin kısaltması olan dilin kalıcı bir parçası haline geldi.’’

1990 yılında David İlköğretim okulu The Woodlands, TX’de açıldı. David Vetter’in fotoğraflarına ve haber kupürlerine ek olarak, avluda David’in ilk baloncuğunun boyutunu temsil eden bir tuğla kakma bulunuyor. Her yıl, David’in annesi Carol Ann Vetter, David’in sahip olduğu karakterin gücünü gösteren okuldaki dördüncü sınıfa giden bir öğrenciye “Kahraman Ödülü” nü veriyor.

Rahip Laurence Connelly’nin methiyesine, “Yaşamı üretim yoluyla ölçenler için, bu hayat tam bir israftı,”diye başladı. Devam etti, “Ama yaşamı vererek ve alarak ölçenlere göre, David’in yaşamı şimdiye kadar tanıdığım en dolu dolu yaşamdı.”

Ve bugün David’in mezar taşında aynen şöyle yazıyor: “Dünyaya hiç dokunmadı. Ama dünya onun sayesinde değişti.”


David Vetter’in hayatını bir de ‘’The Boy İn The Bubble’’ isimli 5 bölümlük belgeselden izlemek tüm bu zorlu süreci daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır.

BÖLÜM 1
BÖLÜM 2
BÖLÜM 3
BÖLÜM 4
BÖLÜM 5

KAYNAKÇA:

  1. Grupo Perfil.’’ O Menino Que Vivia Em Uma Bolha: A Triste Historia De David Vetter.’’ (Última atualização: 1 Agosto 2020) https://aventurasnahistoria.uol.com.br/noticias/reportagem/o-menino-que-vivia-em-uma-bolha-triste-historia-de-david-vetter.phtml
  2. The Washington Post.‘’ David Vetter was ‘the boy in the bubble.’ His short life provided insights into how the rare disorder SCID works.’’ (Last Update: 25 January 2020) https://www.washingtonpost.com/health/david-vetter-was-the-boy-in-the-bubble-his-short-life-provided-insights-into-how-the-rare-disorder-scid-works/2020/01/24/b698e774-3d3a-11ea-baca-eb7ace0a3455_story.html
  3. Hearst. ‘’ The ‘boy in the bubble’ who captivated the world.’’ (Last Update: 3 June 2016) https://www.houstonchronicle.com/local/history/medical-science/article/The-boy-in-the-bubble-who-captivated-the-world-7952962.php
  4. Hearst. ‘’Beyond the bubble.’’ (Last Update: 3  June 2016) https://www.houstonchronicle.com/news/houston-texas/houston/article/Beyond-the-bubble-Baby-born-without-an-immune-11209132.php
  5. Immune Deficiency Foundation. ‘’ The Story of David.’’ (Last Update: 21 Fabruary 2018) https://primaryimmune.org/story-david
  6. CBS Interactive Inc. ‘’ “Bubble Boy” 40 years later: Look back at heartbreaking case.’’ (Last Update: 2011) https://www.cbsnews.com/pictures/bubble-boy-40-years-later-look-back-at-heartbreaking-case/
  7. WGBH Educational Foundation. ‘’ David Vetter’s Death.’’ (Last Update: 10 April 2006) https://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/bubble-david-vetters-death/
  8. WGBH Educational Foundation. ‘’ David Vetter’s Legacy.’’ (Last Update: 10 April 2006) https://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/bubble-david-vetters-legacy/
  9. WGBH Educational Foundation. ‘’ David Vetter’s Sister.’’ (Last Update: 10 April 2006) https://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/bubble-david-vetters-sister/
  10. WGBH Educational Foundation. ‘’ David’s Birth.’’ (Last Update: 10 April 2006) https://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/bubble-davids-birth/
  11. WGBH Educational Foundation. ‘’ Caring for David Vetter.’’ (Last Update: 10 April 2006) https://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/bubble-caring-david-vetter/
  12. WGBH Educational Foundation. ‘’David Vetter’s Cognitive Development.’’ (Last Update: 10 April 2006) https://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/bubble-david-vetters-cognitive-development/
  13. WGBH Educational Foundation. ‘’Bioethics Opinions.’’ (Last Update: 10 April 2006) https://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/bubble-bioethics-opinions/
  14. WGBH Educational Foundation. ‘David Vetter Gets a Germ-Free Mobile Suit.’’ (Last Update: 10 April 2006) https://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/bubble-david-vetter-gets-germ-free-mobile-suit/

TUĞBA YILDIRIM

Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi BETAT Genel Sekreteri

2 thoughts on “Balondaki Çocuk: David Bubble

  • 18 Eylül 2020 tarihinde, saat 21:29
    Permalink

    David’in hikayesini ilk defa duydum ve son derece etkilendim. Yazınız için teşekkür ederim. Elinize sağlık.

    Yanıtla
  • 21 Eylül 2020 tarihinde, saat 03:15
    Permalink

    İlginç bir konu seçimi yapmışsın, çok güzel.

    Yanıtla

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.