VİTİLİGO VE GENETİK

Yazıyı okumaya başlamadan önce ciltteki depigmentasyonlu alanları dikkatle incelemenizi tavsiye ederim 🙂

2009 yılında hayatını kaybeden Michael Jackson’ın gerçekte vitiligo hastası olduğu otopsi raporunda kanıtlandı. Belki de o dünyanın en ünlü vitiligo hastasıydı.


VİTİLİGO NEDİR?

Vitiligo, cildin üzerinde oluşan beyaz yamalar ile karakterize edilmiş, çok faktörlü otoimmün bir bozukluktur. Vitiligo, cildin pigmentasyonunu sağlayan melanositlerin hasar görmesi veya kaybolmasından kaynaklanır. Nispeten yaygın olarak görülen bu pigmentasyon bozukluğu bazen saçın ve vücut kıllarının da dökülmesine sebebiyet verebilir.


Depigmentasyon genellikle boyunda, uzuvlarda,ağız kenarı ve genital bölgede gözlemlenir.Ayriyeten, dudak gibi mukus membranlarında da pigment kaybı yaşanabilir.


Vitiligo, genellikle hayat boyunca ilerlemeye meyilli bir bozukluktur. Bilim insanları vitiligonun iki formu olduğunu belirtiyorlar.Bunlar:

  1. Segmental Vitiligo: Vücudun sadece bir segmentini veya tarafını etkileyen bu form, sadece birkaç yıl boyunca ilerler. Erken yaşlarda başlayan bu formda saç,kirpik veya kaş kaybı genellikle görülmez.
  2. Segmental Olmayan Vitiligo: Daha sık karşılaşılan bu formda ise vücudun her iki tarafı da etkilenir.Genellikle ellerde, ayaklarda veya yüzlerde kısa süreli bir renk değişikliği patlamasıyla başlar.Etkilenen bölgeler, kişinin yaşamı boyunca meydana gelen yeni pigment kaybı çevrimleriyle genişlemeye devam eder.

Vitiligo genellikle yirmili yaşların ortasında ortaya çıkar. Vitiligo fiziksel sağlığı etkilemez etkilemez ama cilt kanseri riskini ve iris enflamasyonu riskini arttırır. Bununla beraber, 2011 yılında Pubmed’de yayınlanan makalede bu hastalığın en yıkıcı psikolojik bozuklardan birİ olduğu ve hastalığın psikolojik etkilerinin, cilt bozuklukluğunun toplumsal algısından çok etkilendiği belirtilmiştir.

VİTİLİGONUN KALITIM VE GENETİK İLE İLİŞKİSİ

Vitiligoyu bazen aile içinde birden fazla bireyde olduğunu görürüz. Genetik şeması kompleks olan bu bozuklukta çoklu nedensel faktörler ön plandadır. Fakat buna rağmen, bir ailenin içinde birden fazla vitiligolu birey görmemiz imkansız değildir.Vitiligo hastalarının yaklaşık% 25-% 50’sinin vitiligolu bir akrabası vardır ve yaklaşık % 6’sının vitiligolu kardeşleri vardır.

Vitiligo, epidemiyolojik olarak, çoklu otoimmün hastalıkla ilişkilidir. Bu hastlalıkların arasında, otoimmün tiroit hastalığı, pernisyöz anemi, romatid artrit, tip-1 diyabet, Addison hastalığı ve lupus hastalığı vardır.

Araştırmacılar, vitiligo ile genetiğin arasındaki ilişkiye dair bir sürü çalışmalar yaptılar. Bu çalışmaların sonucunda, bazı genetik faktörlerin vitiligo ile ilişkili olduğunu ortaya çıkardılar.Fakat genetik faktörlerin çevre koşullarıyla olan ilişkisinin bu bozukluğun oluşmunda önemli bir yerinin olduğu bilinen bir gerçek.

Vitiligo için yapılan çalışmalarda, “Melanin Biyosentezi, Oksidatif Stres, Otoimmüniteyi Düzenleyen Genler” üzerinde özellikle durulmuştur. Vitiligolu bireyler üzerinde gerçekleştirilen, geniş kapsamlı genom çalışmalarının sonucunda vitiligonun duyarlılık lokuslarıyla ilişkili olduğu yani genetik olduğu kanıtlanmıştır.

Vitiligo hastalığı, eksik penetrasyon, çoklu duyarlılık lokusları ve genetik heterojenize ile karakterizedir. Şunu da belirtmemiz gerekirse, vitiligo geni diye bir gen yoktur. Vitiligonun MHC ve TYR adlı iki genin farklı farklı versiyonlarından türediği düşünülür.

VİTİLİGONUN TEDAVİSİ

Amerikan Dermatoloji Akademisi, vitiligoyu tıbbi özene ihtiyaç duyan kozmetik bir problem olarak tanımlar. Vitiligoyu tamamen iyileştirmek şu an için pek mümkün değil. Ama çeşitli yöntemlerle kozmetik kaygıları gidermek pek ala mümkün. Yöntemleri sıralayacak olursak;

  1. Güneş kremi kullanmak
  2. UVB veya UVA ile fototerapi
  3. Cildi kamufle etmek
  4. Depigmente ettirmek
  5. Kortikosteroid
  6. Bağışıklık Sistemini etkileyen ilaçlar
  7. Deri grefti
  8. Dövme yaptırmak

VİTİLİGONUN GELECEKTEKİ TEDAVİSİ

Vitiligo için alternatif tedavi yöntemi arayışı sürmektedir ve bilim insanları Psodökatalaz ve sentetik melanosit stimüle edici hormondan ümitli görünüyor.

Kaynaklar

  1. https://ghr.nlm.nih.gov/condition/vitiligo
  2. http://turkdermatoloji.org.tr/public/media/hasta_bilgilendirme/vitiligo.pdf
  3. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022202X1535572X
  4. https://europepmc.org/abstract/med/6192645
  5. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0896841105001368
  6. https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/10751/vitiligo
  7. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1600-0749.2007.00384.x
  8. https://genetics.thetech.org/ask/ask369
  9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3521835/
  10. https://www.sciencedaily.com/releases/2016/10/161010135929.htm
  11. https://www.innerbody.com/diseases-conditions/vitiligo
  12. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/vitiligo/symptoms-causes/syc-20355912
  13. https://www.medicalnewstoday.com/articles/245081.php
  14. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5362127/

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.