SESLERE KARŞI AŞIRI HASSASİYET: MISOPHONIA

Hayatımız boyunca gerçekleştirdiğimiz eyleme ve değiştirdiğimiz konuma göre bulunduğumuz yerin görüntüsü, sesi, kokusu ve daha birçok özelliği değişebilir. Haliyle ortam değiştirdiğimizde özellikle farklı seslere de maruz kalırız. Örneğin çevremizdeki kişiler yemek yerken, biriyle konuşurken, yutkunurken, ayaklarıyla bir yere vururken, sakız çiğnerken ve bunun gibi birçok ses çıkartırken bu sesleri duyar hatta rahatsız oluruz. Ancak bazı kişiler bu seslere vücutlarında yoğun bir rahatsızlık hissetmeleri nedeniyle tahammül edemeyip bulundukları yerden kaçabilirler. Eğer bu tip seslere karşı böyle tepkiler veriyorsanız misophonia hastası olabilirsiniz.

Misophonia Nedir?

  Misophonia, günümüzde hızla artan, belirli günlük seslere olumsuz duygusal ya da otonomik tepki ile karakterize bir hastalıktır. Yunanca misos (nefret) ve phónè (ses) sözcüklerinden türetilen misophonia sesten nefret etme anlamına gelir. Bu hastalık, geçmiş zamanlarda görülse de ilk olarak 2001 yılında Jastreboff isimli bir bilim insanı tarafından tanımlanmıştır. Yazı yazma, bebek ağlama sesi, sakız çiğneme, yemek yeme, aritmik sesler, paket açma sesi,  yutkunma, nefes alma, öksürme, televizyon sesi, gülme, hapşırma, horlama, ıslık gibi çoğu insan kaynaklı sıradan seslerden aşırı derecede rahatsız olan misophonia hastaları bu sesleri duyduğunda öfkelenebilir, yoğun kaygı yaşayabilir ve kaçınma davranışı gösterebilir. Misophonia hastaları bu tip seslere veya ses gruplarına belirli bir kalıp ya da anlam yüklemektedir ve bunlarla karşılaştıklarında anormal derecede güçlü duygusal ve davranışsal tepki gösterirler.

Misophonia Hastalarının Özellikleri

    Misophonia hastalığı genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde başlar ve okul performanslarını olumsuz yönde etkiler. Toplumda on kişiden ikisinde misophonia görülmesi mümkündür. Hastalar, etkilendikleri seslerle karşılaştıklarında duygusal tiksintiye ek olarak bazen göğüslerinde fiziksel baskı oluştuğunu ve o sesi çıkaran kişiyi ya da nesneyi durdurma arzusunun arttığını belirtmiştir. Kulak çınlaması olan kişilerde misophonia görülme sıklığı daha fazladır. Çünkü kulak çınlaması olan kişiler de belirli seslere odaklanırlar. Bazen misophonia hastaları sesi durdurmak için o sesi taklit edebilir. Bazen de sesi çıkaran kişiye saldırmak gibi fiziksel tepkiler meydana gelebilir. Bununla birlikte hasta, kendisini tetikleyen sesi ne zaman duyacağından emin olamadığı için sürekli bir kaygı içinde yaşar. Hastalar bu seslere aşırı derecede odaklandıkları için günlük hayatlarında ve sosyal yaşamlarında da yapmak istedikleri aktivitelerden bu sesler yüzünden uzak kalır. Örneğin patlamış mısır yeme sesinden rahatsız olan bir kişi, çok istediği bir filmi sinemada izlemekten kaçınır. Seslerden rahatsız oldukları için evin dışına çıkmaktan korkar, sosyal ortamlarda bulunmaktan çekinirler. Öyle ki misophonia hastaları genelde sessiz insanlardır.  Psikiyatri alanında misophonia hastalığının oluşmasına neden olan ya da bu hastalığa eşlik eden travma sonrası stres bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk ve obsesif kompulsif kişilik bozukluğu gibi psikolojik sorunlar da görülmüştür.

Misophonia Nedenleri

Misophonia nedenlerini belirlemek için İngiltere merkezli bir araştırma ekibi misophonia hastası 20 yetişkin ve hasta olmayan 22 yetişkin üzerinde bir çalışma yaptı. Hepsi, ortak tetikleme sesleri olan yemek yeme ve nefes alma, evrensel olarak rahatsız edici sesler olan bebeklerin ve çığlık atan insanların sesi, yağmur sesi nötr olan seslerin dahil olduğu farklı seslerin rahatsız ediciliğini derecelendirdiler. Çalışmada misophonia olan kişiler yemek yeme ve nefes alma seslerinin oldukça rahatsız edici bulurken kontrol grubu rahatsız olmadı. Her iki grup da bebek ağlaması ve çığlık seslerinden rahatsız oldu. Çalışma sonucu misophonia olan kişilerin belirli tetikleyici seslerden çok daha fazla etkilendiğini ancak diğer seslere hasta olmayanlara nazaran çok da farklı tepki vermediği görüldü.

  Araştırma esnasında beyin aktivitesini görüntülemek için fMRI (Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme) kullanan araştırmacılar, tetikleyici sesler karşısında misophonia olan kişilerin “anterior insular korteks”inin, kontrol grubuna göre çok daha fazla aktiviteye neden olduğunu gördü. Ayrıca araştırmacılar, katılımcıların beyinlerini haritalandırmak için beyin taramaları yaptığında misophonia hastalarında daha fazla miyelinizasyon gözlemledi. Ancak bu aşırı miyelinizasyonun misophonia gelişme nedeni mi yoksa sonucu mu olduğu bilinmemektedir.

Misophonia Hastalığının Tedavisi  

   Misophonia hastalığı uzun zamandır görülen bir rahatsızlık olmasına karşın kesin bir tedavisi henüz yoktur ancak araştırmalara devam edilmektedir. Bu hastalığın tam bir tedavisi olmasa da terapi şeklinde rahatlatma uygulamaları yapılmaktadır. Tetikleyici seslere alışmaya çalışma ya da tetikleyici sesler karşısında başka bir şeye odaklanmaya çalışma gibi psikolojik müdahaleler kullanılmaktadır. Yeteri kadar kanıta dayalı araştırma ve tedavi bulunamadığı için misophonia hastalarının tetikleyici sesler karşısında duygusal ve davranışsal tepkiselliğini azaltmanın yollarını öğrenmesi psikolojik tedavinin temel bileşeni olarak görülmektedir. Buna karşılık hastaların tetikleyici seslerden uzak tutulması, hastanın tek başına yaşaması ya da yemek yemesi, kulaklık takması gibi bir tedavi stratejisi önerilmemektedir.

KAYNAKÇA

Aazh H., Landgrebe M., “Cognitive Behavioral Therapy For Alleviating The Distress Caused By Tinnitus, Hyperacusis And Misophonia: Current Perspectives” Dovepress, 991–1002, 2019, Erişim Tarihi: 22 Aralık 2020, Doi: https://dx.doi.org/10.2147%2FPRBM.S179138

Cartreine J.,(21 Nisan 2017) “Misophonia: When Sounds Really Do Make You Crazy” Harvard Health Publishing, Erişim Tarihi: 22 Aralık 2020, https://www.health.harvard.edu/blog/misophonia-sounds-really-make-crazy-2017042111534

Cavanna A., Seri S.,” Misophonia: Current Perspectives” Dovepress, 2117–2123, 2015, Erişim Tarihi: 23 Aralık 2020, Doi: https://dx.doi.org/10.2147%2FNDT.S81438

Lewin A. B.,” Like Nails on a Chalkboard: A Misophonia Overview” Iternational OCD Foundation, Son Güncelleme: 25 Haziran 2019,Erişim Tarihi: 20 Aralık 2020, https://iocdf.org/expert-opinions/misophonia/

Palumbo D., Alsalman O., “Misophonia and Potential Underlying Mechanisms: A Perspective” Frontiers in Psychology, 953, 2018, Erişim Tarihi: 21 Aralık 2020, Doi: https://dx.doi.org/10.3389%2Ffpsyg.2018.00953

WebMD, “What is the Misophonia?” Erişim Tarihi: 21 Aralık 2020, https://www.webmd.com/mental-health/what-is-misophonia#1