Otonom Duyusal Meridyen Tepkisi (ASMR), Misophoniaya Karşı

Kaynak. flickr

Mikrofona fısıldayarak konuşan, makyaj yaparken makyaj malzemelerini mikrofona yakın tutan ya da yemek yerken sadece yeme seslerini duyabildiğimiz videoları izlerken rahatlıyor musunuz? Başınızın tepesinde bir karıncalanma hissi ile birlikte gevşeme ve uyuma isteği oluşuyor mu? Aslında bir önceki yazımda bahsettiğim misophoniayı tetikleyen seslere ilgi duyuyorsanız otonom duyusal meridyen tepkisi (ASMR) yaşıyorsunuz demektir.

ASMR Nedir?

Otonom duyusal meridyen tepkisi (ASMR) fısıltı, dokunma, tıkırdama, el hareketleri vb. gibi işitsel tetikleyicilere yanıt olarak başın tepesinden başlayıp vücuda yayılan karıncalanma hissini tanımlar. Bu hislere genellikle bir rahatlama ile birlikte olumlu bir etki eşlik eder. Beyinde karıncalanma  hislerine neden olan uyaranlar kişiden kişiye göre değişebilir ve bunlar görsel işitsel, dokunsal veya koku kaynaklı olabilir ancak ASMR tetikleyicilerinden en yaygınları görsel ve işitsel olanlardır. Bu karıncalanma hissi uyaranı algılamadan itibaren birkaç dakika ya da daha uzun sürebilmektedir. Bu hisse ismini Jennifer Allen vermiştir. 2009  yılında internette çevrim içi bir sitede bazı seslerin ya da videoların insanları garip hissettirdiği aynı zamanda keyif verdiği hakkında yorumlamalardan yola çıkan Jennifer Allen, bunun aslında sadece kendisinin değil çoğu kişinin de böyle bir duyguyu hissettiğini fark etmiştir. Böylece tesadüfi bazı videoların insanlarda yarattığı bu hisse bir isim olarak “otonom duyusal meridyen tepkisi” adını vermiştir. “Otonom” demesinin nedeni bu hissin istemsiz ve içten gelmesi, “duyusal” demesinin nedeni işitsel görsel dokunsal ya da koku gibi duyularla bu hissin oluşması, “meridyen” demesinin nedeni uyaran karşısında yüksek bir şekilde bu hissin ortaya çıkması ve “tepki” demesinin nedeni ise bu uyaranlar karşısında vücudun verdiği bir yanıtın olmasıdır.

Kaynak: shutterstock

  ASMR Nasıl Tetiklenir?

   Günlük hayatta duyduğumuz kalemle kitabı çizme, sessiz konuşma, yavaş hareket etme, saç kesme, balon şişirme, makyaj ya da resim aletlerini kullanırken çıkan sesler, sakız patlatma, yemek yeme, kumaş sesleri, sabun ve su sesleri, slime sesleri gibi seslerden misophoniaya sahip kişiler nefret ederken bu seslere ilgi duyanlar ASMR yaşamakta ve kafa derisinden başlayıp boyun, omuz ve sonra tüm vücuda yayılan bir karıncalanma hissiyle kalp atım hızı yavaşlamakta ve rahatlamaktadırlar. Ancak bazı çalışmalarda misophoniaya sahip kişilerin aynı zamanda ASMR da yaşayabileceği görülmüştür. Aynı şekilde bunun tersi de geçerlidir.

Kaynak: flickr

  Teknoloji ve ASMR

Şu anda internette birçok ASMR tetikleyici video bulunmakta ve dinlemek, izlemek isteyenlerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Popüler videolarda  genellikle tıbbi muayenelerin simülasyonları, saç kesimi, masaj,  makyaj, yemek hazırlama, el işi malzemeleriyle bir şeyler hazırlama, resim yapma vb. gibi etkinlikler bulunmaktadır ve bunları hazırlayan kişiler bazen farketmeden bazen kasıtlı bir şekilde ASMR’yi tetiklemektedir. Kasıtlı bir şekilde bu videoları hazırlayanlar yani ASMRtistler, genellikle farklı mikrofonlar kullanarak sesin her yönden alınmasını sağlamakta, böylece 3B ses deneyimi oluşturmaktadır. Ayrıca videolarda yapılan etkinlikler genelde mikrofona yakın yapılmakta ve içerik üreticiler fısıltıyla konuşmaktadır. Bunun yanında videodaki kişiler yavaş hareket ederek izleyicilerin daha da rahatlamasını sağlamaktadır. Kasıtlı olmayan videolara da genellikle farkedilmeden çekilen videoları ya da yıllardır izlediğimiz Bob Ross’u örnek verebiliriz. Tuvale yaptığı fırça darbeleri ve anlatımıyla insanları ekran karşısında rahatlatmakta ve sakinleştirmektedir. Rahatlamak, uyumak, stresini azaltmak isteyenler genelde bu videoları tercih etmektedir. Bu videolar izleyiciyi endişe verici düşüncelerden uzaklaştmakta ve insanlara çocukken bakılma şeklini hatırlatarak bir nevi meditasyon etkisi oluşturmaktadır. İzleyen kişi, sanki kendisiyle ilgileniliyormuş gibi hissetmektedir.

Kaynak: shutterstock

  ASMR Çalışmaları

2015 yılında yapılan çevrim içi bir ankette, ASMR videolarının rahatlamak (%98), uykusuzluk problemini (%82) ve stresi (%82) azaltmak  için kullanıldığı ortaya çıkmıştır. En sık kullanılan tetikleyicilerin fısıltılı konuşma, kişisel dikkat, parmaklarla ses çıkarma, vurma gibi keskin sesler, yavaş ve tekrarlayan hareketler olduğu, buna karşılık, uçak motorları, elektrikli süpürge ve gülme gibi yüksek ve rahatsız edici sesler, ASMR ile ilişkili olmadığı görülmüştür. Depresyonda olduklarını bildiren bazı katılımcılar, ASMR videolarını izlerken kendilerini daha iyi hissettiklerini bildirmiştir. Pek çok katılımcı kafa derisindeki karıncalanmayla birlikte ayrıca sırtlarının, kollarında ve bacaklarında da bu hissi yaşadığını hissetmiş, ancak karıncalanmaların kapladığı alan miktarı, bireylerin tetiklenme derecesine göre değişim gösterdiği düşünülmüştür. Tüm izleyiciler aynı tetikleyicilere yanıt vermemiş ve izleyiciler, her tetikleyiciye farklı düzeylerde yanıt vermiştir. İlginç bir şekilde, katılımcılar sakinleştirici gibi bazı ilaçların ASMR hissini körelttiğini bildirmiştir.

   2017 yılında yapılan bir çalışmada, ASMR’yi deneyimleyen kişilerin kişilik özelliklerine bakılmış, ASMR’li kişilerin deneyimlere daha açık ve nevrotiklik konusunda önemli ölçüde daha yüksek puanlara sahip olduğu, buna karşılık daha düşük sorumluluk, dışadönüklük ve uyumluluk seviyelerine sahip oldukları bulunmuştur. 2018 yılında  yapılan bir dizi çalışmada, ASMR videolarının izlenmesinin yalnızca ASMR yaşayan kişilerde olumlu duygusal durumları artırdığı bulunmuştur. Ayrıca ASMR’nin düşük kalp hızı ve artan cilt iletkenliği dahil olmak üzere fizyolojik belirteçlerle güvenilir bir şekilde ilişkili olduğu görülmüştür.

 Yapılan başka bir araştırmada ASMR katılımcılarında tetikleyicilerin etkileme gücü sıralanmıştır:

  • Yumuşak sesle konuşan insanlar
  • Birinin saçınızla oynaması/saçınızı taraması 
  • Fısıldama sesleri 
  • Kişisel ilgi 
  • Saç kestirmek 
  • Yüz veya kafa ile etkileşim         
  • Sert yüzeylere dokunma 
  • İnsanların işleri dikkatli ve özenli bir şekilde yapmalarını izlemek (örneğin, bir form doldurmak)  
  • El hareketleri (görsel)  
  • Çizilme sesleri 
  • Su / sıvı sesleri 
  • Yemek yeme sesleri 
  • Yemek yiyen birini gözlemlemek   

ASMR tetikleyici bazı sesleri bu videodan dinleyebilirsiniz.

    Bir diğer çalışmada ASMR yaşayan 11 kişi ve yaşamayan 11 kişinin varsayılan mod ağına (DMN) bakılmıştır. DMN, hayal kurma ve birçok duyguyu birbirine bağlayarak düşünme ile yakından ilişkilidir. Beyin zihinsel olarak bazı görev odaklı faaliyetlerle meşgul olduğunda devre dışı kalır. Medial prefrontal korteks ve arka singulat girus dahil olmak üzere birçok beyin bölgesini içerir. Fonksiyonel MRI çalışmaları, ASMR bireylerinin DMN bileşenlerinin fonksiyonel bağlantısının bazı alanlarda daha az ve bazılarında daha yüksek olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte ASMR yaşayan kişilerin beyinlerinde  tetikleyiciler karşısında dopamin ve oksitosin seviyelerinin artabileceği düşünülmüştür.

Kaynak: flickr

    Sonuç olarak ASMR’nin misophoniada olduğu gibi vücudumuzda yarattığı bazı değişimler bulunmaktadır. Çoğu içerik üreticiler bu etkileri kasıtlı bir şekilde oluşturmaya çalışmakta ve böylelikle vücudunda bu değişimlerin olmasından keyif alanlar ya da uykusuzluk çekenler, stresli olanlar, rahatlamak isteyenler hatta misophoniaya sahip bazı kişiler bu durumdan kurtulmak niyetiyle bile bir nevi terapi olarak bu videoları izlemektedir. Ancak bunların üzerine daha birçok araştırma yapılması gerekmektedir.  Böylece birçok psikolojik hastalık tedavisinde ya da başka hastalıkların erken tanısında kullanılabilir. Peki ya siz, ASMR videoları izlediğinizde neler hissediyorsunuz?

KAYNAKÇA

Barratt E., Davis N.,”Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR): a Flow-like Mental State” PeerJ, 3: e851, 2015, Son Erişim Tarihi: 19 Şubat 2021, Doi: https://dx.doi.org/10.7717%2Fpeerj.851

Cline j.,(26 Eylül 2018)” What Is ASMR and Why Are People Watching These Videos?” Psychology Today, Erişim Tarihi: 23 Şubat 2021, https://www.psychologytoday.com/intl/blog/sleepless-in-america/201809/what-is-asmr-and-why-are-people-watching-these-videos

Fredborg B., Clark J.,” Mindfulness and Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR)” PeerJ,  6:e5414, 2018, Erişim Tarihi: 21 Şubat 2021, Doi: https://dx.doi.org/10.7717%2Fpeerj.5414

Fredborg B., Clark J., Smith S.,” An Examination of Personality Traits Associated with Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR)” Frontiers in Psychology, 8: 247, 2017, Son Erişim Tarihi: 20 Şubat 2021, Doi: https://dx.doi.org/10.3389%2Ffpsyg.2017.00247

Keiles j.,(4 Nisan 2019)” How A.S.M.R. Became a Sensation” The New York Times Magazine, Erişim Tarihi: 21 şubat 2021, https://www.nytimes.com/2019/04/04/magazine/how-asmr-videos-became-a-sensation-youtube.html

Poerio L., Blakey E., “More Than a Feeling: Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR) is Characterized by Reliable Changes in Affect and Physiology” Plos One, 13(6), 2018, Erişim Tarihi: 22 Şubat 2021, Doi: https://dx.doi.org/10.1371%2Fjournal.pone.0196645

Valtakari N., Hooge I., “An Eye-T Approach to Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR): The Physiology and Nature of Tingles in Relation to the Pupil” Plos One, 14(12): e0226692, 2019, Erişim Tarihi: 20 Şubat 2021, Doi: https://dx.doi.org/10.1371%2Fjournal.pone.0226692

Günsu GÜRGÜN

Ondokuzmayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencisi

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.