Bir Hekimin Elinden Çıkmış En Büyük Eserlerden: Oxford İngilizce Sözlük
Hayatının herhangi bir döneminde İngilizce ile uğraşmış her insanın aşina olduğu bir eser olan Oxford İngilizce Sözlüğün bir hekimin katkılarıyla yazıldığını biliyor muydunuz? Peki bu hekimin delilik ve dahilik arasında gidip gelen bir cinayet suçlusu olduğunu? Gelin Dr. William Chester Minor’un bu ilginç hayat hikayesinde bir yolculuğa çıkalım.
William Chester Minor, 1834 Sri Lanka doğumlu 1863’te Yale’de tıp eğitimini tamamlamış bir hekimdir. Mezun olur olmaz Cerrah Yüzbaşı olarak ABD ordusuna katıldı ve Mayıs 1864’te Wilderness Muharebesi’nde görev aldı.
Dr. Minor, kendi askerlerini ameliyat etmenin yanında diğer bir görevi de kaçak askerleri cezalandırmaktı. Kaçak askerlerin suratına İngilizcede “Deserter” yani kaçak anlamına gelen kelimenin baş harfi olan “D” harfini dağlıyordu. Askerlere yaptığı bu işkence ilerleyen dönemde Dr. Minor’un travmatik anılara ve psikiyatrik sanrılara sahip olmasına sebep olacaktı.
1868’de sanrı durumu ve psikiyatrik hastalığı ilerleyen Dr. Minor, Washington D.C.’de St. Elizhabeth Hastanesinin tımarhanesine yatırıldı; ancak bu süreçte psikolojik durumunda hiçbir gelişme olmayan Dr. Minor bunun sonucunda askerlikten ihraç edildi.
Dr. Minor askerlikten atılmasının ardından 1871’de Birleşik Krallık’a taşındı. 17 Şubat 1872’de paranoyasından dolayı zorla girdiği bir evde George Merrett isimli bir adamı öldürdü. Merrett 6 çocuğunu ve hamile karısı Eliza’yı geçindiriyordu.
Dr.Minor, Merrett cinayeti nedeniyle yargılanmasının ardından deliliği dolayısıyla suçsuz bulundu ve Crowthorne’daki Broadmoor Hastanesinde tımarhane koğuşuna kapatıldı. Ordu emekliliğinden ve tehlikeli bulunmadığından dolayı rahat bir koğuşa kapatıldı ve burada kitap alıp okuma hakkına sahip oldu.
O dönemde İngiltere’de, dünya çapında bir sözlük olması amaçlanan Oxford İngilizce Sözlük yazım girişimleri için Profesör Murray liderliğinde bir ekip çalışmaktaydı; ancak ekibin çabaları yetersiz kalıyor ve destek gerekiyordu. Bunun üzerine ülke çapında sözlüğe katkıda bulunmak isteyen insanlar için Birleşik Krallık’ın dört bir yanına ilanlar gönderildi. Bu ilanlardan biri Dr. Minor’a ulaştı. Dr. Minor psikiyatrik sanrılarından yalnızca kitap okurken kurtulabiliyordu ve kalan hayatının büyük kısmını Oxford İngilizce Sözlük yazımına destek olmaya adadı. Dr. Minor Oxford İngilizce Sözlüğün yazımında en etkili gönüllülerinden biri oldu. Kendi kişisel kütüphanesinden çeşitli alıntılar yaparak resimlerle özel kelimeler derledi.
Dr. Minor ve Profesör Murray, sözlük projesinde beraber çalışmalarına rağmen yıllar boyunca birbirlerini görmediler. Profesör Murray yıllar sonra Dr. Minor’un kim olduğunu ve geçmişini öğrendi ve onu ziyaret etti. Bu uzun süren çalışma arkadaşlığı kısa zamanda yakın bir dostluğa dönüştü ve yolu İngilizce ile kesişmiş hemen herkesin aşina olduğu Oxford İngilizce Sözlük bu iki kişinin ortaklığı sonucu doğmuş oldu.
1902’de Dr. Minor’un durumu kötüleşti ve kendi penisini kesti. Sağlığı gitgide kötüleştiği için ABD’ye St. Elizabeth’s Hastanesine dönmesine izin verildi. Daha sonra dementia praecox tanısı aldı. 1920’de New Haven, Connecticut’ta öldü.
2019 yılında başrollerinde Mel Gibson ve Sean Penn’in rol aldığı Oxford İngilizce Sözlük yazım sürecini ve Dr. William Chester Minor ile Profesör James Murray’in hayat hikayesini anlatan “The Professor and The Madman” filmi vizyona girdi.
Sözcüklerin sözcük olana kadar geçirdiği serüvene tüm hayatını adamış bir deha ile Amerikan iç savaşının dehşetini cerrah olarak deneyimlemiş ve sonunda “delirmiş” bir başka dehanın, kelimelerin dünyasında buluşmasının müthiş öyküsünü anlatan “The Professor and The Madman” filmini izlemenizi şiddetle öneririm.
KAYNAKÇA:
- https://tr.wikipedia.org/wiki/William_Chester_Minor (Erişim: 22 Temmuz 2020),
- http://www.bbc.co.uk/legacies/myths_legends/england/berkshire/article_1.shtml
- The Strange Case of Creating the Oxford English Dictionary (2003) https://www.youtube.com/watch?v=sQzJ2GAjrcU
- December 6, 1768 The Murderer’s Dictionary https://todayinhistory.blog/tag/dr-william-minor/
