En Uyumlu Canlı
Güzel bir hava, tertemiz berrak mavi sular, yemyeşil oksijen deposu ormanlar, soğuktan koruyacak bir ev, mutsuzluktan koruyacak arkadaşlar… Hayatta kalmak için ihtiyaç duyulan ‘optimal’ koşullarımızın listesi epey uzun ve biraz da kişiye göre değişken. Fakat listenin başındakiler uzun zamandır yerini koruyor. Temiz hava, su, yiyeceğe ulaşım; uygun iklim, dış tehlikelerden koruyacak bir barınak. Gezegenimizde var olduğumuzdan beri ortam koşullarına uymaya çalışmış, uyamadığımızda da daha uygun yerleri aramışız. Adapte olabilmek için ateş yakmış, kıtalar aşmışız.
Fakat 300.000 yıllık Homo sapiens’in gözüyle göremediği bakteriler, dünyanın bizden çok daha eski yerlileri ve adaptasyon konusunda bizi hala çok şaşırtabiliyorlar. Çok sıcak iklime dayanıklı termofilik bakteriler, soğuklara anti-freeze proteinleriyle karşı koyan psikrofilik bakteriler, yüksek tuz konsantrasyonunda yaşam süren halofilik bakteriler…
Farklı hastalıklara, farklı çevre koşullarına çözüm ararken bakterilerin bu eşsiz uyum yeteneği bilim insanlarının dikkatini çekmiştir. Son yıllarda en popüler ve global sorunlardan biri olan plastik kirliliğinde de bakterilerin bir çıkış yolu olup olmayacağı soru işaretiydi.
Rhodococcus ruber -magazinsel kimliğiyle ‘plastik yiyen bakteri’- bu yıl yayımlanan araştırmada uv ışınlarının küçük parçalara ayırdığı plastikte bulunan karbon atomlarını karbondioksite çevirdiği ve yağ asidi yapımında kullandığı görüldü. Şimdilik kirliliğe kesin çözüm olarak kullanılacak kadar net bir fark oluşturmasa da denizlerdeki plastik kirliliğindeki kaybın kaynağı olarak gösteriliyor.
Plastik için geri dönüşümün zor olması geri dönüştürülen plastiğin düşük kalitede ve kısıtlı kullanım alanı olması ve geri dönüşümde de ortaya çıkan mikroplastikler bizi bu atığın azaltılmasında farklı yollar aramaya itmiş. Ama yine de tüm dallardaki araştırmacılar en önemli basamağın atık oluşumunun azaltılması olduğunu söylüyorlar.
kaynakça
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36462423/
https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.143536
https://phys.org/news/2023-01-laboratory-bacteria-digest-plastic.html
