Ya Öyle Değilse?
Genetik alanında yapılan araştırmalar arttıkça baş ağrısının genlerle olan ilişkisi daha iyi anlaşılmıştır. Dünyadaki yetişkinlerin neredeyse yarısı aktif baş ağrısından yakınmaktadır. Baş ağrısı primer ve sekonder olarak ikiye ayrılır. Primer baş ağrısının altında yatan başka bir sebep yoktur. Sekonder baş ağrısı ise nörolojik ya da sistemik bir hastalıktan dolayı açığa çıkar. Bu yazıda migrenin genlerle […]
Hastalıkların mucitleri yazı serisinin son yazısında, herhangi bir nedenden dolayı böbrek üstü bezinin korteksinden salgılanan kortizol hormonunun yüksek düzeyde seyretmesi sonucu çeşitli belirtilerle ortaya çıkan Cushing sendromundan ve bu sendromu keşfeden Harvey Williams Cushing’in hayatından bahsedeceğim. Haydi başlayalım… Harvey Williams Cushing, 8 Nisan 1869 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri’nin Kuzeydoğu eyaletlerinden Ohio’ya bağlı Cleveland’da doğdu. Modern […]
1997 yılında ABD Başkanı şu sözleriyle özür dilemişti: “Yeryüzündeki hiçbir güç size kaybedilen hayatları ve ızdırap yıllarını geri veremez. Yapılan geri alınamaz. Ama sessizliği sona erdirebiliriz. Başımızı başka yöne çevirmeyi bırakabiliriz. Birleşik Devletler hükümetinin yaptığı utanç vericiydi ve üzgünüm. Özür dilerim ve bu özür çok geciktiği için üzgünüm.” -Bill Clinton Bu konuşmadan 2 ay önce […]
Mitokondri bozuklukları kas hastalıkları için önemli bir yere sahiptir. Mitokondri kaslara yeterli ATP’yi sağlamak amacıyla oksidatif fosforilasyon yapar. Bu işlem mitokondrinin iç membranında bulunan birden fazla alt birime sahip 5 polipeptid kompleksten oluşan bir mekanizma tarafından yürütülür. 5 kompleksten sadece Kompleks II’yi tamamen çekirdek genomu kodlamıştır. Diğer komplekslerde hem çekirdek hem de mitokondri genomu tarafından […]
Zihnin işleyişini anlamak, beyindeki hangi nöron koleksiyonlarının hangi işlevleri yürüttüğünü belirlemek, psikiyatrik ve nöronal hastalıkların sebebini anlamak, pek çok hastalığa tedavi geliştirmek için bilim insanlarının vazgeçilmezi olan optogenetiği ve bu bilim dalının nöropsikiyatri için önemini merak ediyorsanız bu yazıyı mutlaka okumalısınız…
Tarih boyunca insanlar hep gözlerin bir şeyler anlattığını ve olayları çözmede çok önemli bir yeri olduğunu düşünmüşlerdir. Nitekim hem duyguları belli eden hem de kişiden kişiye değişen özellikleriyle adli tıpta incelenen bir organdır. Bu yazıda gözlerle ilgili pek çok özelliği bazı hastalıklar dahil kısa kısa göreceksiniz. Göz rengi tespitleri özellikle Avrupa gibi renk çeşitliliği çok […]
“Resim yapmak kör bir insanın mesleğidir. Gördüklerini değil, hissettiğini, gördüklerine dair kendisine anlattıklarını boyar.” Pablo Picasso Doğuştan görme engelli olan Türk ressamımız Eşref Armağan, 1953 yılında İstanbul’da doğdu. Çocukluğundan beri resim yapmaya ilgisi vardı; ama resim üzerine hiçbir eğitim almadı. Yağlı boyaları parmak uçlarıyla tuvale uygulayıp kendi sanatsal tekniğini geliştirdi. Resimlerinde hiç görmediği renkleri kullandı, […]
Giriş Yersinia pestis tarafından ortaya çıktığı kesin olarak bilinen ilk pandemi Antik Roma’da meydana gelen Justinian Vebası’dır. Muhtemelen MS. 532 civarında Kuzey Afrika’da ortaya çıkıp Orta Doğu ve Akdeniz bölgelerine yayılmıştır. İlerleyen yıllarda Konstantinapoli (İstanbul), Yunanistan, İtalya, Fransa, Almanya ve Güney Asya’ya da ulaşmıştır. Antik Roma’da hastalıkların çoğu zoonozdu ve bu hastalıklar genelde ölümcüldü. Justinian […]
Hareket eden kumaşlar düşünün. Üstelik bu kumaşlarda kablolar yok! Elektrik enerjisine ihtiyaç duymayan kıyafetler canlı hücrelerden üretiliyor. Nem etkisiyle hareket eden parçalara göre tasarım şekilleniyor. Örneğin sporculara yönelik tasarımda deliklerin açılması sağlanıyor. Akıllı kumaş sporcu terledikçe kıvrılıyor. Deliklerin yeri belirlenirken de terleme haritası baz alınıyor. Böylece nefes alan ikinci deri kıyafetler üretiliyor. Nefes alan giysiler […]
Sigmund Freud, Avusturyalı bir nörolog ve psikanaliz biliminin kurucusudur. Psikanaliz, psikopatolojik vakaları hasta ile psikiyatrist arasında gerçekleşen diyaloglar ile tedavi etmeyi amaçlayan klinik yöntemdir. Böylelikle hastaların zihinsel süreçlerinin bilinç dışı unsurlarla olan bağlantıları ortaya çıkarılmaya çalışılır. Freud, 6 Mayıs 1856 tarihinde Avusturya İmparatorluğu’nun Moravya’ya bağlı Freiberg kasabasında dünyaya gelir. Lise yıllarında Latince, Fransızca ve İngilizce […]
Homeopati, alternatif tıp yöntemlerinden olup “Benzer, benzeri iyileştirir.” fikrini temel alır. Benzerlik ilkesine göre hastalığın belirtileri, yine o etkilere neden olan maddelerle tedavi edilebilir. Örneğin, yüksek ateşi, yine ateş yapan bitkiler düşürebilir. Aslında kavramın doğuşu da aynı örnekten köken alır. Sıtma tedavisinde kullanılan Kınakına ağacının sağlıklı insanlarda “Sıtma Benzeri Etki” yaptığı söylenir. Gözlemi yapan kişi […]
Sıradan hayvanat bahçeleriyle kıyaslandığında Artis Hayvanat Bahçesi çıtayı bir üst noktaya taşıyor. Onu bu kadar özel yapansa içindeki Artis Micropia. Bu müze gözle görülmeyen canlıları görünür kılıyor. Mikro boyutlardaki hayvanlar, mantarlar, bakteriler… “Onları göremezsin ama buradalar. Senin üzerindeler, senin içinde.” Sadece seyretmenin aksine etkileşimli müzede vücudunuzu taratabiliyorsunuz. Elinizi havada hareket ettirerek panelden mikrobiyotanızı seçebilir, hakkında […]
Binlerce yıl önce yaşamış insanlar kafatasını delerek bir tür beyin cerrahisi mi uyguluyordu? Literatürdeki adı “Trepanasyon” olan bu sistem, keskin bir aletle kafatasında delik açmayı içeriyordu. Bugüne dek, dünyanın birçok bölgesindeki arkeolojik alanlarda kafatasında delik olan binlerce iskelet bulunuyor; fakat bilim insanları eski insanların neden bu yönteme başvurduğu konusunda henüz anlaşmaya varmış değil. Trepanasyon, Yunanca “Trypanon” kelimesinden […]
2020 Nobel Kimya Ödülü, genom kurgulamasına olanak sağlayan çalışmalar yürüten mikrobiyolog Emmanuelle Charpentier ile biyokimyacı Jennifer A. Doudna’ya verildi. DNA zincirlerini kesmeye ve yeniden birleştirmeye olanak sağlayan “CRISPR/Cas9” isimli genetik makasın (genetic scissors) geliştirilmesi, kanser ve kalıtsal hastalıkların tedavileri için umut vadetmektedir. Gelin, bilime büyük katkılar sağlayan bu iki bilim insanını daha yakından tanıyalım. Emmanuelle […]
Bir çoğumuzun aşina olduğu “Son Akşam Yemeği” Leonardo da Vinci’nin en ünlü eserlerindendir. Duvar üzerine yapılmış resim, İsa’nın tutuklanmadan önce havarileriyle yediği son akşam yemeğini anlatır. İnanışa göre bu yemekte ekmek yenir ve şarap içilir. Böylece ekmek ve şarap ayinlerin parçası haline gelir. 1263 yılında İtalya’nın Bolsena kentindeki ayinde çarpıcı bir olay yaşanır. İddiaya göre […]
Virolog Françoise Barré-Sinoussi, insan bağışıklık yetmezliği virüsü (HIV) hakkındaki çalışmalarıyla tanınır. Pasteur Enstitüsü’nde Emeritus Profesör ve Retroviral Enfeksiyonlar Kontrol Birimi’nin direktörüdür. Kişisel Yaşamı ve Kariyerinin İlk Zamanları 1947’de Paris’te doğdu. Çocukluğu çoğu zaman kırsalda geçti. Bu yüzden doğayı gözlemlemeyi hep sevdi ve bu sevgi kariyer seçimini de etkiledi. Liseyi bitirdikten sonra doğa bilimleri alanında […]
‘’Dünyaya geldikten birkaç saniye sonra plastik bir balonun içine alındı ve ömrünün sonuna dek orada yaşadı.’’ Kulağa son derece tuhaf gelen ve belki hayal dünyamıza dahi sığdıramadığımız bu hikâye bir insanın tek ve gerçek dünyası olabilir miydi? David, 21 Eylül 1971’de Houston’daki Texas Çocuk Hastanesinde doğdu. Gerçek dünyaya birkaç saniye maruz kaldıktan sonra, plastik bir izolatör baloncuğuna yerleştirildi. David, […]
Temel ilkeleri John Holland tarafından atılan genetik algoritma kavramı, doğal seçime dayanan bir arama ve optimizasyon metodudur. Bu kavram yapay zekanın evrimsel süreçleri inceleyip problemlere hızlı ve kolay çözümler üretmesi sonucu ortaya atılmıştır. Örneğin bir populasyonda hangi canlının neslini sürdürme ihtimalinin daha yüksek olduğunu belirler. Bu durum canlının ortama uyum gücünün göstergesidir. Aynı şekilde bu […]
Giriş Pek çok toplumu etkileyen ve hakkında çokça söylenti yayılan Viking toplumunun savaşçı ve barbar olduklarını biliyoruz. Topraklarının verimsizliği yüzünden başka ülkelere göz dikmişlerdir. Üç farklı Viking grubu İsveç, Norveç ve Danimarka olmak üzere farklı yerlerde yaşamaktadır ve hepsinin hedef saldırı bölgeleri farklıdır. Danimarka Vikingleri İngiltere’ye, İsveç Vikingleri Baltık Denizi civarına ve Norveç Vikingleri de […]
Ölümü Yenen Ölümlü: SİSİFOS Kral Sisifos, Yunan mitolojisinde zekâsı ve kurnazlığıyla tanınır. Ölümü iki kere yenmeyi ve tanrıları pek çok kez alt etmeyi başarmış bu kahraman, Homeros’a göre ölümlülerin en bilgesidir. En sonunda da hikâyesine yakışan bir ceza alarak hem mitolojide hem de felsefede kendisine sağlam bir yer edinmiş. Şimdi gelin bu kralın hikâyesine beraber […]