Epileptik Olmayan Psikojenik Nöbetler (EOPN): psödonöbetler
NEDİR?
Epileptik Olmayan Psikojenik Nöbetler (EOPN), gerçek nöbetleri andıran ancak EEG değişimlerinin ve sempatik sinir sistemi disfonksiyonlarının eşlik etmediği paroksismal[1] davranış epizodudur[2] . Epileptik olmayan psikojenik nöbetlerin epileptik nöbetlerden ayrılması doğru tedavi yönteminin belirlenmesi açısından çok önemlidir. Epileptik olmayan nöbetlerin süresinin epileptik nöbetlere göre uzun oluşu ayırıcı tanı için oldukça önemlidir. Bunun için bilinç kaybı ile kliniğe başvuran hastalarda epileptik olmayan nöbet ve epileptik nöbet arasında kalındığında video EEG görüntüleme yöntemine başvurulur.
DOĞRU TANI NEDEN ÖNEMLİ?
Tedaviye dirençli epilepsi ön tanısı ile uzmanlara veya merkezlere gönderilen hastaların en az %20’sinin non-epileptik ataklar olduğu ve bu hastaların gereksiz yere araştırıldığı ve gereksiz tedavi aldıkları iddia edilmektedir. (Betts 1990). Bazı prevalans hesaplarına göre (Scott 1982); 70 yaşına kadar olan nüfusta tekrarlayan nöbetleri olanların %2.5’inde yalancı epileptik nöbet vardır. Bu rakamlar yurdumuza uyarlandığında yaklaşık 1.200.000 yalancı nöbet oluşmaktadır. Her nöbet için ortalama 10 milyon TL tutarında araştırma-ilaç vs. harcaması yapıldığı varsayılırsa, yılda 12 trilyon TL tutarında gereksiz bir harcama yapıldığını ortaya çıkarır.
NEDEN VE NASIL ORTAYA ÇIKAR?
Tampa’da, South Florida Üniversitesi, Kapsamlı Epilepsi Bölümü Programı’nın Direktörü ve Nöroloji Profesörü Dr. Selim Benbadis epileptik nöbetlere beyindeki anormal elektriksel deşarjların sebep olduğunu fakat EOPN’nin özünde psikolojik veya duygusal nöbetler olduğunu söylemektedir. Bu yüzden, bir hasta EOPN geçirdiği zaman, altta yatan psikolojik rahatsızlıklar gerçek fiziksel semptomlara sebep olurlar. Uzmanlar bu rahatsızlıkların bilinçsiz bir şekilde nörolojik bir duruma dönüştüğüne inanmaktadır.
New York Üniversitesi (NYU) Tıp Merkezi Nöroloji, Nöroşirürji ve Psikiyatri Profesörü ve NYP Epilepsi Merkezi Direktörü Dr. Orrin Devinsky strese neden olan psikolojik etkenlerin nasıl tam olarak nöbet gibi fiziksel semptomlara dönüştüğü halen belirsizliğini korumaktadır, diyor.
Strese neden olan psikolojik etkenler genel olarak cinsel veya fiziksel taciz, sevilen birinin ölümü veya hastanın uzak durmaya ihtiyacı olduğu acı veren duyguları içerir. Bazı hastalara göre nöbetler post-travmatik stres bozukluğunun dışa vurumudur. Harvard Tıp Fakültesi Nöroloji Bölümü’nden ve Boston, Massachusets’de Women’s Hospital ve Brigham EEG Laboratuvarı Direktörü Doç. Dr. Barbara Ann Dworetzky birçok EOPN hastasının psikolojik travma ya da taciz hikayelerinin olduğuna değinmektedir. EOPN özellikle taciz hikayesi olan genç kadınlarda daha yaygın olarak görülmektedir.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Nöbetlerin psikolojik sebeplerden kaynaklandığına emin olunca nörolog hastayı psikiyatriye sevk eder. Psikoterapi görmeden sadece psikiyatrik ilaçlar kullanan hastaların %70’inde nöbetler görülmeye devam etmiştir ancak Rhode Island’da görev yapan Dr. LaFrance’in gözlemlerine göre bilişsel davranışçı terapi gören non-epileptik psikojenik nöbetler geçiren 17 hastanın 11’i tedavi sonrasında hiç nöbet geçirmemiştir.
Dr. Aaron Beck: Davranışçı bilişsel terapinin fikir babası ve bir grup öğrencisi
KAYNAKÇA:
Bajestan SN, LaFrance WC Jr. Clinical Approaches to Psychogenic Nonepileptic Seizures. Focus (Am Psychiatr Publ). 2016 Oct;14(4):422-431. doi: 10.1176/appi.focus.20160020. Epub 2016 Oct 7. PMID: 31975822; PMCID: PMC6519589.
Tolchin B, Dworetzky BA, Martino S, Blumenfeld H, Hirsch LJ, Baslet G. Author response: Adherence with psychotherapy and treatment outcomes for psychogenic nonepileptic seizures. Neurology. 2019 Nov 26;93(22):981. doi: 10.1212/WNL.0000000000008560. PMID: 31767663.
VARLI, Kubilay. “Yalancı Epileptik Nöbetler.” Klinik Psikiyatri Dergisi 2.2: 101-104.
ÇAKIL, Duygu. “Epilepsi ayırıcı tanısında psikojenik non-epileptik nöbetler” Göztepe Tıp Dergisi 41-47 (2013)
[2]Hastalık nöbeti, kriz
[1]Ani ve geçici krizler halinde gelen
