MİTOLOJİK BİR HAYAT: HİPOKRAT
YAŞAMINA DAİR:
Günümüzde tıbbın babası olarak anılan Hipokrat, MÖ 460’lı yıllarda Yunanistan’ın Kos adasında doğmuştur. Hipokrat’ın o dönemde tıp tanrısı olduğuna inanılan Asklepios’un oğlu Podalarius’un soyundan geldiği düşünülür. İlk olarak tıp eğitimini hekim olan babasından almıştır. Hastalıkların çeşitli batıl inançlar ve tanrıların gazabı sonucunda oluştuğu ve büyülü şifalı yöntemlerin hastalıkları iyileştirdiği düşünülen karanlık dönemlerde Hipokrat, tüm hastalıkların doğal bir nedeni olduğunu göstererek karanlık dönemleri bilimsel bakış açısıyla aydınlatmıştır. Böylelikle o dönemde bilimsel tıp görüşüne yönelik bir hareket başlatmıştır. Birçok şehre giderek değişen çevresel faktörlerin insan sağlığı üzerindeki etkilerini incelemiştir.
Hipokrat MÖ 370’lerde Teselya’da ölmüştür ve mezarı Larissa ve Gyrton arasındadır. Ölümünden sonra Kos Adası Hekimlik Okulu’nun bütün buluşları Hipokrat’a atfedilmiştir. Ayrıca Hipokrat bazı hastalıkların ilk tanımlamalarını da yapmıştır. Bu terminolojik kavramlar; çomak parmak (Hipokratik parmaklar da denir) akciğer hastalığı ve siyanotik kalp hastalığıdır.
Aristoteles’in öğrencisi Menon tıp tarihi ile ilgili yazılarında Hipokrat’ın hastalıkların nedeni konusundaki görüşlerine yer verir. Menon’un aktardığı bilgilere göre Hipokrat’ın temel hastalık kuramı; yanlış beslenme sonucunda sindirilemeyen bazı artıkların buhar çıkardığı, bu buharların vücuttan atılamayarak hastalıklara yol açtığı şeklindedir.
Ayrıca en eski tıbbi yapıtlar dizisi olduğu düşünülen “Hipokratik Korpus” adlı eserin de Hipokrat’ın yaşadığı dönemde ve sonrasında tıbbi uygulamalarda yararlanılan bir kaynak olduğu ve o dönemde yaşamış çok sayıda hekim tarafından yazılmış olabileceği düşünülmektedir. Eserde notlar, ders kitapları, araştırmalar, vakalar ve çeşitli felsefi makaleler mevcuttur.
DÖRT HUMOR KURAMINA DAİR:
Hipokrat’ın dört yaşamsal sıvı kuramını geliştirdiğine inanılır. Bu sıvıların tümüne humor denilmektedir. Aristoteles ve Galen’in de bu kuramın gelişimine katkı sağladığı düşünülmektedir. Yüzyıllar sonra da William Shakespeare, insan karakterlerini tanımlarken bu temel sıvıları yazılarına dahil eder. Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından düzenlenen “The World of Shakespeare’s Humors” adlı sergiye göre bu sıvılar; sarı safra, kara safra, kan ve balgamdır. Her bir sıvı, belirli bir elementle (hava, su, toprak, ateş), belirli özellikle (soğuk, sıcak, ıslak, kuru) , organla ya da yaşla (yaşlılık, ergenlik, çocukluk, olgunluk) ilişkilidir.
HEKİMLİK YEMİNİNE DAİR:
Hipokratik Korpus içerisinde de yer alan Hipokrat yemini, esasında antik ahlak kuralı ilkelerine dayanır. Hipokrat’ın çağında hekimler, Asklepiad denilen loncalarda toplanırlardı ve o dönemde hekimlik mesleği babadan oğula geçerdi. Genç hekimler loncaya alınırken “Hipokrat Yemini” ederlerdi. Yemin Hipokrat’a atfedilmiş olsa da gerçekten Hipokrat tarafından yazılıp yazılmadığı hala gizemini korumaktadır. Günümüzde bu yemin tam anlamıyla bir ant olmaktan ziyade tıbbi ahlak ve ilkelerin tarihi bir örneği olarak değer görmektedir.
KAYNAKLAR:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Primum_Non_Nocere.jpg
