İlk Türk Kadın Doktor:Safiye Ali

Bugün sizlere Cumhuriyetimizin ilk kadın Doktoru olan Safiye Ali’den kısaca bahsetmek istiyorum. Yaşadığı zorluklara rağmen yılmayarak kadınların da doktor olabileceğini bütün Türkiye’ye ispatlamış bu güzel insanı gelin yakından tanıyalım.

2 Şubat 1894 yılında İstanbul’da dünyaya gelen Safiye Ali’nin ailesi Osmanlı Devleti tarafından saygı gören bir aileydi. Anne ve babası onun eğitimine önem veriyor ve okul dışında da eğitim alarak kendisini geliştirmesine yardımcı oluyorlardı. Başta İngilizce ve Fransızca olmak üzere dört dil bilen Safiye Ali öğrenme konusunda çok hevesliydi. Büyük bir hayali vardı, o da doktor olmaktı. İnsanların hastalıklarını iyileştirecek onlara şifa verecekti. Fakat çok büyük bir engel vardı önünde. O zamanlar ülke içindeki kadınların tıp eğitimi alması yasaktı. Ülkesinde doktorluk yapabilmesi için yurtdışından tıp eğitimi alması gerekiyordu. O tarihlerde ülkede bulunan kadın doktorlar vardı fakat bu doktorların hepsi yurtdışında eğitim alıp Türkiye’ye yerleşen gayrimüslimlerden oluşuyordu. Gelecek yıllarda günlüğünde bu zamanlarla ilgili şu sözleri söyleyecekti: “Çöpten çıkarıp geceleri yediğim ekmek hiç ağırıma gitmiyor. Ülkemde tıp fakültesi varken buralarda ‘Almanya’da’ olmam ağırıma gidiyor.”

Safiye Ali Birinci Dünya Savaşı kaynaklı ortaya çıkan doktor açığının etkisiyle dönemin Maarif Vekili Şükrü Bey’in de desteğini alarak Almanya’ya, hayallerini gerçekleştirip iyi bir doktor olmak için tıp eğitimi almaya gitti. 1921 yılında tezini vererek eğitimini tamamlayan Safiye Ali Berlin’de bitirme sınavını başarıyla geçerek mesleğini asıl yapmak istediği, doğduğu yer olan İstanbul’a döndü. Artık yurtdışında eğitim alıp ülkesine dönen ilk Türk kadın doktor olmuştu. Hayalinin büyük bir kısmını gerçekleştirse de bu onun için daha sadece bir başlangıçtı. İhtisasını yapmak için tekrar Almanya’ya dönen Safiye Ali, kadın ve çocuk hastalıkları üzerine uzmanlaştı. O tarihlerde Türkiye Cumhuriyeti’nde doktorluk yapabilmek için diplomaların dönemin Sağlık Bakanlığınca oluşturulan bir komisyon tarafından onaylanması gerekiyordu. Safiye Ali 1923 yılında doktorluk yapması için gerekli olan bu onayı alarak “Cumhuriyetimizin İlk Kadın Doktoru” ünvanına sahip oldu.

Günlüğüne yazdığı ” Ne olursa olsun ülkeme doktor olarak döneceğim.” cümlesinin sonuna kadar arkasında durup hayallerini ilmek ilmek gerçeğe dönüştüren Safiye Ali, Cağaloğlu’nda açtığı klinikle işe başladı. Fakat kadın olması sebebiyle şiddetli aşağılamalara, dışlanmalara maruz kalıyordu. Sırf kadın olması sebebiyle yıllarca hayalleri için verdiği emekler bir kenara atılıyor, dolup taşması gereken kliniğine kimse gitmiyordu. Bu olaylar uzmanlığını kadın ve çocuk hastalıkları üzerine yaptığı halde oluyordu. Zamanında kadınların tıp okumasının yasak olması onu yıldırmamıştı. Şimdi de yılmayacaktı. Söylenen sözlere inat pes etmedi ve daha çok çalıştı. Yalnızca doktor olarak kalmadı, Amerikan Kız Koleji Tıp Bölümün’nde tıp dersleri verdi. Düzgün beslenemeyen maddi durumu elverişsiz çocukların hasta olmalarına engel olmak için Süt Damlası’nda ve Hilal-i Ahmer Cemiyeti Hanımlar Merkezi Küçük Çocuklar Muayenehane’sinde hizmet verdi. Bunlar dışında uluslararası kongrelerde de ülkemizi başarıyla temsil etti. İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya’da da eşiyle birlikte Alman halkına destekte bulundu. Savaş sonrasında İstanbul Kadıköy’de muayenehane açarak buraya yerleşti.

Hayatını hayallerinin mesleği olan doktorluğa adayan Safiye Ali 1952 yılında tekrardan nükseden kanser hastalığı sebebiyle hayata gözlerini yumdu. Bize azmi, hayallerimizin,tutkularımızın peşinden koşmayı öğreten bu güzel meslektaşıma teşekkür etmek istiyorum. Onun bu kararlılığı yaptığı çalışmalar umarım hepimize örnek olur.

• http://ogrencikariyeri.com/haber/turkiyede-mesleginde-ilk-olan-kadinlar
• https://galeri.uludagsozluk.com/g/safiye-ali/
• https://www.biyografya.com/biyografi/11895
• https://www.beyaztarih.com/resimlerle-tarih/detay/7-maddede-ilk-turk-kadin-doktor-safiye-alinin-mesleki-seruveni