TIBBIN SANAT ESERLERİNE YANSIMASI
Uyan, yüzünü yıka, kahvaltı et, işlerini hallet, yorul, yat, döngüye devam et.
Hayatımızı çepeçevre saran monotonluğun pençesinden nasıl kurtuluruz? Sizce de döngülerin sürekliliğine dayanan bu yaşam stili, konfor alanımızı oluşturmaya başladı mı?
Belki de yeni bir hobi edinmenin vakti gelmiştir. Zihnimizi kurcalamak monotonluktan uzaklaşmamıza yardımcı olabilir. Maddi doygunluğun peşinde koşarken maneviyatımız aç kalmadı mı sizce de?
Ruhumuzu harekete geçirecek hayatın siyah ve beyazına renk getirecek ilk şey sanat değil midir?
Geçen günlerde katıldığım konferansta değerli bir hocamızın işinin yanında sanat tarihi ile ilgilendiğini öğrendim. Hatta kendisinin fotoğraflarını çektiği bazı sanat eserlerini birlikte yorumlamaya çalıştık. Sanatın hayatın her alanında var olduğunu bir kez daha anlamış oldum. İncelikle tablolara işlenmiş çeşitli hastalıklar ile tıp tarihinin önemli anlarını anlatan sanat eserleri beni oldukça etkiledi.
Bu nedenle bugün sizlerle tıbbın çeşitli sanat eserlerine yansıması hakkında konuşmak istiyorum.
Tıp ve sanatın birleşme noktası denilince benim aklıma önce Frida Kahlo geliyor. Frida 6 yaşından itibaren sağlığıyla ilgili büyük sorunlarla karşılaşıyor. Çocukluğundan bu yana bir bacağını kullanamayan Frida’yı asıl etkileyen olay ise 18 yaşında geçirdiği otobüs kazası oluyor. Bu kazada omurgası ve çok sayıda kemiği hasar görüyor, 34 ameliyat geçiriyor ve yatağının üstünde asılı olan ayna ile baş başa kalıyor. Küçükken doktor olmak isteyen Frida, resim yapmaya başlıyor. Otoportre biçiminde olan eserlerinin hepsi, içinde bulunduğu acı durumu yansıtıyor.
1914’te yapılan “Valentine Godé-Darel on Her Sickbed’’ İsviçreli ünlü sanatçı Ferdinand Hodler’ e aittir. Kendisi küçük yaşlardayken ailesiyle birlikte tüberküloz hastalığı ile karşı karşıya kalmışlardır. Ferdinand hayatta kalmayı başarabilmiş ancak hayatının belli dönemlerinde maddi sıkıntılarla uğraşmıştır. 1913’te sevgilisi Godé-Darel’e kanser teşhisi konmuştur. Ailesini küçük yaşlarda bir hastalık nedeniyle kaybetmesinin üzerinde yapmış olduğu etki, sevgilisinin hastalanmasıyla daha da kötüleşmiştir. Sevgilisinin durumundan oldukça etkilenen Ferdinand, eserlerinde duygularını dile getirmeye çalışmıştır. Godé-Darel 1915’te hayatını kaybetmiştir.
Madame Valentine Godé-Darel, ill 1914
Tarihin en büyük ressamlarında biri olan Leonardo da Vinci, aynı zamanda bir dahi olarak kabul görmektedir. Resimlerindeki insan figürleri, ilginç bir biçimde gerçeğe yakın ve diğer sanatçıların çizimlerinden farklıdır. Bunun belki de en önemli nedenlerinden biri Da Vinci’nin anatomiyi kavramaya gösterdiği çabadır. Dönemin en iyi anatomisti Galen’in eserlerini inceleyerek insan vücudunu tanımaya çalışmıştır. Çeşitli hayvanları dissekte ederek embriyonik gelişim aşamalarını incelemiştir. Hayvanların döngülerini insanlarla bağdaştırarak insan incelemeden anne karnındaki bir bebeğin gelişim aşamalarıyla ilgili çizimler yapmıştır. Anatomiye olan bu ilgisinin temelinde ise öğretmeni Andrea del Verrocchio bulunmaktadır.
The Vitruvian Man – by Leonardo da Vinci
Sanat eserlerinde tıbbın etkisini araştırırken oldukça geniş yelpazede eserlerle karşı karşıya kaldım. Bazıları o dönemlerde yapılan çeşitli tıp derslerini gösteriyordu.
Bazıları ise eski dönemlerde doktorlar tarafından kullanılan tıbbi yöntemler hakkında bilgi veriyor. Alta eklediğim tablolarda hacamat yapımı ve diş çekim işlemi resmedilmiş bir şekilde bulunuyor.
Üstteki örneklerde de açıkça görüldüğü gibi sağlık ve hastalık konuları sanatçılara ilham olmuştur. İnsan vücudu ve fizyolojisi merak uyandırmıştır. Bu sanat eserleri bize tıbbın geçmişten günümüze nasıl evirildiğini göstermiştir.
Eser incelemesi yaparken önemli olan, bakmak değil görmektir. Tablo üzerindeki figürleri incelerken hastadan anamnez alırmışçasına incelemek bize farklı bakış açıları kazandırmakta ve bizi eserin özüne bir adım daha yaklaştırmaktadır.
KAYNAKÇA VE İLERİ ARAŞTIRMA İÇİN:
Art&Object How Art Reflects the Changing History of Medicine by Cynthia Close : https://www.artandobject.com/slideshows/how-art-reflects-changing-history-medicine
Wikipedia ”Frida Kahlo” :https://en.wikipedia.org/wiki/Frida_Kahlo
Frida Kahlo Without Hope, 1945 : https://www.fridakahlo.org/without-hope.jsp
Frida Kahlo The Broken Column, 1944https://www.fridakahlo.org/the-broken-column.jsp
Musee d’Orsay: Ferdinand Hodler Madame Valentine Godé-Darel, ill :https://www.musee-orsay.fr/en/collections/works-in-focus/painting/commentaire_id/madame-valentine-gode-darel-ill-23670.html?S=2&tx_commentaire_pi1%5BpidLi%5D=509&tx_commentaire_pi1%5Bfrom%5D=841&cHash=0fc394913b&print=1&no_cache=1&
Embryo in the Womb: http://www.leonardo-da-vinci.net/embryo-in-the-womb/
Wikipedia ”Leonardo da Vinci”:https://en.wikipedia.org/wiki/Leonardo_da_Vinci
Royal Collection Trust The fetus in the womb; sketches and notes on reproduction: https://www.rct.uk/collection/919102/the-fetus-in-the-wombnbspsketches-and-notes-on-reproduction
Wikipedia ” The Anatomy Lesson of Dr. Nicolaes Tulp”:https://en.wikipedia.org/wiki/The_Anatomy_Lesson_of_Dr._Nicolaes_Tulp
Wikipedia ” The Gross Clinic” :https://tr.wikipedia.org/wiki/The_Gross_Clinic
U.S. National Library of Medicine Les Remedes à tous maux: Le Tout Par Precaution: https://collections.nlm.nih.gov/catalog/nlm:nlmuid-101393195-img