İLERİ EVRE KANSERLERDE YENİ UMUT: SICAK KEMOTERAPİ

Kanser vücutta bir organda teşekkül edip tedavi edilmediği takdirde, ilk önce çevresindeki organlara, daha sonrasında ise kan yoluyla vücutta başka organlara yayılmaya başlar. Sindirim sistemi kanserlerinde ise genellikle akciğer, karaciğer ve PERİTON’a yani karın zarına metastaz gerçekleşir.
Uzun bir zaman öncesine kadar, ileri evre periton kanseri olan hastalara sadece kemoterapi uygulanır ve böylece aynı durumda olan ama kemoterapi görmeyen hastaya göre sadece 6 ay daha uzun yaşardı. Fakat “Sitoredüktif Cerrahi” ve “Sıcak Kemoterapi” yöntemlerinin geliştirilmesiyle bu hastalar 11 yıla kadar varan süreyle yaşatılabilmektedir.

Sitoredüktif Cerrahi Nedir?

İleri safhadaki yumurtalık, kolon, periton ve mide kanserlerinde uygulanan cerrahi yöntem artık sadece tümör çıkartmaya dayalı olmayan, daha karmaşık işlemler içeren bir yöntem olmuştur. Sitoredüktif cerrahide, cerrah bir elektro-cerrahi aracı olan “Piyasemen”i kullanır. Piyasemen, yüksek voltajlı elektriği kullanarak ürettiği ısıyla kanser dokusunu yakar.

Sıcak Kemoterapi Nedir?

Sıcak Kemoterapi, karın boşluğuna yayılmış kanseri olan hastalarda “Sitoredüktif Cerrahi” ile makroskopik boyuttaki tümörlerin alınmasının ardından, ısıtılmış kemoterapi solüsyonunun karın boşluğuna uygulanıp mikroskopik boyuttaki tümörlerin yok edilmesidir.

Sıcak Kemoterapi Kimlere Uygulanır?

Sıcak kemoterapi en çok kolorektal kanserlerde ve apandisit tümörlerini tedavi etmek için kullanılır. Bununla beraber;
A. Adrenal Kanserler
B. Yumurtalık Kanseri
C. Karaciğer Kanseri
D. Pankreas Kanseri
E. Mesothelioma
gibi kanserleri tedavi etmek için de uygulanır.

Sıcak Kemoterapi Kimlere Uygulanmaz?

Hastanın sıcak kemoterapiye uygun olup olmadığını belirlemek için hastanın genel sağlık durumu, yaşı, kanser türü vb. faktörler göz önüne alınmalıdır. Eğer hasta için aşağıdaki soruların 1 veya birkaçının cevabı”Evet” ise sıcak kemoterapi uygulamasının onun için faydası olmayacaktır.
A. Kanser dokusu karın boşluğuna taşmış mı?
B. Hasta 75 yaşından büyük mü?
C. Hasta daha önce ağır bir kemoterapi sürecinden geçmiş mi?
D. Hastada karaciğer veya böbrek yetmezliği var mı?

Yöntemin Uygulanması

1. Aşama: Cerrahi Müdahale
   Öncelikle doktorklar, “Sitoredüktif Cerrahi” yöntemiyle alabilecekleri kadar tümörü abdominal kaviteden alır. Cerrahinin sıcak kemoterapiyi uygulamadan önce uygulanması gerekir. Çünkü cerrahi olmadan sıcak kemoterapi, kanser dokularının derinine erişemez.
   Bazı durumlarda, hastayı ameliyat etmek pek de mümkün değildir. Böyle bir durumda doktorlar tedavi için başka bir yol izlemek zorundadır.
2. Aşama: Sıcak Kemoterapi Banyosu
   Cerrahinin hemen ardından uygulanan “Sıcak Kemoterapi” ile birlikte, gözle görülemeyen kanser dokusunu yok etmek için, ameliyat sırasında ısıtılan ve tek seferlik bir uygulama olan sıcak kemoterapi uygulanır.
   Normal kemoterapide kullanılan ilaçlar olan “Karboplatin, Sisplatin, Doksorubisin, Gemsitabin ve Pemetrekset” sıcak kemoterapide de uygulanır.Fakat bu sefer ilaçlar kana enjekte edilmez direkt olarak karın boşluğuna verilir.

Sıcak Kemoterapi Makinesi Nasıl Çalışır?

1. Doktor kateteri abdominal boşluğa yerleştirdikten sonra kateteri, kemoterapi solüsyonunu ısıtan ve onu vücuda gönderip aynı zamanda vücuttan çeken “Perfüzyon Sistemi”ne bağlar.
2. Kemoterapi solüsyonu perfüzyon sisteminin ısıtıcı ünitesinde geçer ve sıcaklığı 42-43 dereceye kadar çıkar. Bu sıcaklıkta kanser hücreleri zarar görürken, normal hücreler zarar görmez.
3. Doktor, abdomene solüsyonun iyicene karışması için elle masaj yapar. Böylece sıcak kemoterapi solüyonu kanser hücrelerine daha kolayca ulaşır.
4. Bu işlem yaklaşık 1-1.5 saat sürer.
5. Kemoterapi işlemi sona erdikten sonra, doktor kemoterapi solüyonunun vücuttan drenajını sağlar.
6. Son olarak kateter çıkarılmadan ve insizyon kapatılmadan önce kavite tuzlu solüyonla durulanır.

Bütün bu süreç 6 ila 18 saat arasında gerçekleşmektedir. Kanser vücutta ne kadar çok yayılmışsa ameliyat süresi o kadar uzar.

Sıcak Kemoterapide Kemoterapi İlaçları Neden Isıtılarak Verilir?

Kemoterapi ilaçlarının ısıtılarak verilmesinin başlıca sebebi, ısının kendisinin anti-tümör etkisine sahip olmasıdır. Bununla birlikte ısı karın içindeki ilacın karın bölgesindeki yüzeylere eşit olarak dağılmasını sağlar .

Isının Anti-kanser ilaçların ilacın doku içine nüfuz etmesini kolaylaştırdığı ve böylece kemoterapik ajanların kanser hücrelerini öldürme etkisini arttırdığı bilinen bir gerçektir.

İyileşme Süreci

Sitoredüktif Cerrahi ve Sıcak Kemotrapi sonrası iyileşme süreci aylarca sürmektedir. Bu sürecin uzaması ya da kısalması hastanın iyileşme sürecindeki yaşam şekline de bağlıdır. İyileşme sürecinde hastayı en çok zorlayan durum yorgunluk hissidir. Ameliyattan 2-3 ay sonra yorgunluk hissi sona erer. İyileşme sürecinde makul sınırlar içerisinde hareketli bir yaşam sürmek ve iyi beslenmek de çok önemlidir.

Sıcak Kemoterapinin Yan Etkileri Ve Riskleri

Sıcak kemaoterapinin yan etkileri normal kemoterapinin yan etkilerine benzer olmasıyla birlikte yan etkilerinin şiddeti çok daha azdır.

Yan Etkileri

1. Bulantı ve Kusma: Gerektiği takdirde hastaya bulantı önleyici ilaçlar verilerek bu yan etki engellenir.
2. Letarji/Yorgunluk: Uzun süren bir ameliyattan sonra yorgunluk hissinin yaşanması normal karşılanır. Hastanın normal haline dönmesi üç ayı alır.
3. İştahta azalma
4. İshal: hastaların sık sık karşılaştığı bir yan etkidir. İshal görülmesinin sebebi kemoterapinin kendisi değil, ameliyattır.
5. Sıcak kemoterapiden sonra nadiren de olsa yoğun saç dökülmesi gözlemlenmektedir.
6. Ağızda yara

Riskleri

1. Sıcak kemoterapi uygulamasından sonra, hastalarda akciğer iltihabı gözlenebilir.
2. Sıcak kemoterapi uygulanan her 100 hastanın 7’sinde pankreas iltabı oluşur.
3. Her 100 hastanın 4’ünde kanama ve bağırsak yoluyla sızıntı sorunu gelişir.
4. Sıcak Kemoterapi sonrası kandaki Beyaz Hücre sayısı düştüğü için enfeksiyon riski artar.
5. Bağırsakta bulunan maddeler karın içine sızıp karın içi enfeksiyonları oluşturabilir.

Sıcak Kemoterapi Deneysel Bir Tedavi Midir?

Sıcak kemoterapi, araştırmalarla başarısı kanıtlanmış bir tedavi yöntemidir. Hiçbir kuruluş sıcak kemoterapiyi deneysel amaçlarla uygulamamaktadır.

Sıcak Kemoterapi ile Normal Kemoterapi Arasındaki Farklar Nelerdir?

Normal kemoterapi uygulamasında ilaç direkt olarak kana verilirken, sıcak kemoterapide ilaç karın boşluğuna verilir. Sıcak kemoterapiyle birlikte karın boşluğundaki öldürülmesi zor olan kanser hücrelerini öldürmek kolaylaşır.
Sıcak kemoterapi, yüksek dozda kemoterapi uygulanımını mümkün hale getiren , kemoterapiyi karın içinde yoğunlaştıran ve vücudun geri kalan kısımlarını kemoterapiye maruz kalmasını en aza indiren bir tedavi yöntemidir. Bununla birlikte, sıcak kemoterapinin yan etkileri daha düşüktür ve sıcak kemoterapi, kemoterapi emilimini artırarak kanser hücrelerinin kemoterapiden gördüğü etkiyi arttırır.

Sıcak Kemoterapi Tedavisinin Başarısını Etkileyen Faktörler

Tedavinin başarısını hastalığın vücuda ne kadar yayıldığı, cerrahi müdahalenin zamanlaması ve büyüklüğü, tümöral kitlelerin çapı, tümörlerin histolojisi, tümörün kemoterapiye duyarlılığı, kemoterapötik ilaç duyarlığı ve kemoterapi süresi gibi faktörler tedavinin başarısını etkiler.

Sıcak Kemoterapi Sonrası Tedavi

Sıcak kemoterapi sonrası prognozu etkileyen, hastalığın teşhisinin konulduğu zaman hastalığın şiddeti, cerrahi müdahale ile tümörlerin ne kadarının alındığı ve hastanın durumu gibi çoklu faktörler vardır. Genellikle sıcak kemoterapi sonrası hastalar için yeni bir kemoterapi dönemi başlamasa da, bazı durumlarda 4-6 hafta süren kemoterapi uygulanabilir. Kemoterapi her sıcak kemoterapi tedavisi gören hastaya uygun olmayabilir. Çünkü hastanın bulunduğu koşullar buna elverişli olmayabilir.

Sıcak Kemoterapinin Maliyeti

Sıcak kemoterapi için kesin bir fiyat söylemek pek de mümkün değildir. Çünkü, kanser kişiye özgü bir hastalıktır ve buna bağlı olarak da farklı farklı tedaviler hastalara uygulanmaktadır. Maliyet hesaplanırken, hastanın hastanede kaç gün kalacağı, hastayı ameliyat eden ekibin hangi ekip olduğu, ameliyathane ve kemoterapi ilaçları gibi etkenler göz önüne alınır.

Sıcak Kemoterapinin Başarı Oranı

2000’li yıllara kadar karın içi kanserlerde son evre hastalara sadece kemoterapi uygulanır ve maksimum 6 ay daha yaşatılması sağlanırdı. Fakat sıcak kemoterapi yöntemiyle birlikte hastaların 5 ila 11 yıl arasında değişen bir süreyle ömürleri uzatılabiliyor.
Peritoneal kanserlerde 5 yıllık sağkalım oranı %66-97 arasındayken, yumurtalık kanserinde bu oran %50 civarındadır. Kolorektal kanserlerde bu oran biraz daha düşmektedir.
Sıcak kemoterapi uygulaması sonrası mortalite oranı %0-7 arasındadır. Son evre Kanser hastaları için uygulanan bu tedavi yönteminde bu oran düşük olarak kabul edilmektedir.

Kolorektal Kansere Sıcak Kemoterapinin Herhangi bir Etkisi Olmuyor mu?

2018 yılının nisan ayında yayınlanan bir makaleye göre, ileri evre kolorektal kanseri hastalarının sıcak kemoterapi almasının herhangi bir pozitif etki yaratmıyor. Makaleye göre, ameliyatla birlikte sıcak kemoterapi alan hastayla, sadece ameliyat olan bir hasta arasında hiçbir fark yok. Makale, böyle durumlarda cerrahi müdahalenin yeterli olduğu görüşünü savunuyor.

KAYNAKLAR:

1. https://kosuyolueah.saglik.gov.tr/TR,304472/periton-kanseri-ve-sicak-kemoterapi-uygulamasi.html
2. https://www.acibadem.com.tr/Hayat/Bilgi/sicak-kemoterapi-nedir-kimlere-uygulanabilir
3. http://www.umutbarbaros.com/kanser-cerrahisi-hipec/
4. https://www.asbestos.com/treatment/chemotherapy/hipec/
5. http://sicakkemoterapitedavi.com/sicak-kemoterapi-yan-etkileri-ve-riskleri-nelerdir/
6. http://www.hipec.com/hipec/treatment-after-hipec/
7. https://www.rogelcancercenter.org/hyperthermic-intraperitoneal-chemotherapy
8. http://www.hipec.com/hipec/
9. https://kadikoy.medicana.com.tr/haber-detay/6116/ilerlemis-kanserde-yeni-umut-sicak-kemoterapi-tedavisi-hipec
10. http://www.ucihealth.org/medical-services/surgery/hipec
11. https://www.cancercenter.com/treatment-options/chemotherapy/regional-therapies
12. https://www.ascopost.com/News/58906
13. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4818620/