KARL LANDSTEINER- ABO KAN GRUP SİSTEMİNİ GELİŞTİRMESİYLE İNSANLIK TARİHİNE BÜYÜK KATKI SAĞLAYAN BİLİM İNSANI
Karl Landsteiner, 14 Haziran 1868 tarihinde Viyana’da dünyaya geldi. Babası Leopold Landsteiner, Karl 6 yaşındayken vefat etti. Karl, annesi Fanny Hess tarafından yetiştirildi. Erken yaşta okul hayatına başlayan Karl, her zaman parlak bir öğrenci oldu.
1885 yılında Viyana Üniversitesinde tıp eğitimine başladı. Bilim çalışmalarına öğrencilik döneminde başladı ve kan bileşenlerine diyetlerin etkisi üzerine bir makale yazdı.1891 yılında üniversiteden mezun oldu ve 5 yıl Münih’te çeşitli laboratuvarlarda çalıştı. 1896 yılında Viyana’ya geri döndü ve Hijyen Enstitüsü’nde Doktor Max Von Gruber’in asistanı oldu.
1898 yılında Viyana Patoloji Enstitüsü’nde Patolojik Anatomi Bölümü’nde araştırmacı olarak çalışmaya başlayan Karl, daha sonra morbid fizyolojisi ve anatomisi üzerine çalışmalar yaptı.
Viyana Patoloji Enstitüsü’nde araştırmacı olarak çalışırken insanların kan yapısındaki farklılıkları bularak, kan nakillerindeki tehlikeyi ortaya çıkarmıştır. 1901 yılında, A,B,O olmak üzere üç kan grubu olduğunu kanıtladı. Bu kan grupları, alyuvarlardaki hücre zarının dış katmanına bağlanan antijenlere göre belirleniyordu. Bir yıl sonra da A ve B antijenlerinin ikisini birden taşıyan AB kan grubu bulundu. Daha sonra Karl Landsteiner, kan grupları ve bağışıklık alanındaki çalışmalarıyla tanınmıştır. Kan nakilleri çoğu kez ölümle sonuçlandığı için 19.yüzyılın sonlarına doğru birçok ülkede yasaklanmıştı. Bu ölümlerin nedenini araştırmaya başlayan Landsteiner, çalışmalarını kan serumu ve alyuvarlar arasındaki antijen antikor tepkimelerine yöneltti.
1908 yılında Viyana’da Wilhelm Kraliyet Hastanesinde göreve başladı. Landsteiner, yine o dönemin önemli sorunlarından biri olan çocuk felci hastalığı ile araştırmalar yapıyordu. Bu hastalıktan ölen bir çocuğun beyin omurilik sıvısını maymunlara enjekte ederek hastalık yapıcı etkenin virüs olduğunu ilk kez Landsteiner açıkladı. Böylece Poliomyelitin immünolojisi ile ilgili bugünkü bilgilerimizin temellerini attı. 1911 yılında Viyana Üniversitesi’nde Patolojik Anatomi Profesörü olan Landsteiner, immünoloji ve morbid anatomi alanında çalışmalarına devam etti. Anatomi ve immünoloji üzerine makaleler yayınladı. Haptenleri keşfederek Wasserman reaksiyonlarına yeni bilgiler ekledi.
1916 yılında Helen Wlasto ile evlenen Karl Landsteiner, 1919 yılında Avusturya’dan ayrıldı ve Hollanda’nın La Haye kentinde bir hastanede araştırmalarına hız kesmeden devam etti. Burada, farklı hayvan türlerindeki hemoglobinlerin serolojik özgüllüğü, anaflaksiyi uyaran protein ile konjugatları ve yeni bulduğu haptenler ile ilgili yaklaşık 12 makale yayınladı. Karl Landsteiner, 1922 yılında Amerika Birleşik Devletleri(ABD) vatandaşlığına geçti ve Newyork’a yerleşti. Newyork’taki Rockefeller Tıbbi Araştırma Enstitüsü’nde patoloji dersleri vermeye başladı. 1927 yılında M ve N kan gruplarını bulan Landsteiner, 1936 yılında Serolojik Tepkimelerin Özgürlüğü eserini hazırladı. Bu eser, bağışıklık kimyasının kurulmasına büyük katkı sağlamıştır. 1940 yılında ilk kez bulunduğu maymun türünün adını taşıyan Rhesus(Rh) faktörünü buldu. Rh faktörü ; anne ve bebek arasında kan uyuşmazlığına sebep oluyordu. Karl Landsteiner, çalışmalarıyla adli tıp alalında büyük faydalar sağladı; babalık ve cinayet davalarında kan gruplarının kanıt olarak kullanılmasını sağladı. Kan gruplarının genler aracılığı ile kuşaktan kuşağa aktarıldığının ispatlanması, kalıtım ve antropoloji araştırmalarında önemli bir yöntem oldu.
NOBEL ÖDÜLÜ
Karl Landsteiner, başlıca kan gruplarını bulması ve kan naklinin tıpta pratik bir uygulama haline gelmesini sağlayan ABO kan grupları sistemini geliştirmesiyle 1930 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’nü aldı.
ÖLÜMÜ
24 Haziran 1943 tarihinde laboratuvarda kalp krizi geçirdi ve 26 Haziran 1943 tarihinde vefat etti. Google tarafından Karl Landsteiner için “Doodle” hazırlandı ve bu sayede herkes onun kim olduğunu merak etti. Yapmış olduğu keşifler insanlık için büyük önem taşımaktadır.
KAYNAKÇA
1)Karl Landsteiner
Son güncelleme tarihi: 24 Ocak 2019
https://www.labmedya.com/karl-landsteiner
2) Karl Landsteiner Kimdir? Google Landsteiner’in doğum gününü unutmadı
Son güncelleme tarihi:16 Haziran 2016
3) Karl Landsteiner Kimdir? Hayatımızı Değiştiren Buluşu Nedir? Eserleri Nelerdir?
Son güncelleme tarihi: 12 Şubat 2019
GÖRSEL KAYNAK
1) Karl Landsteiner
Son güncelleme tarihi: 24 Ocak 2019