GERÇEKLERDEN UZAK KENDİ DÜNYASINDA YAŞAYAN BİRİ “ŞİZOFRENİ”

KAYNAK: https://www.medikalakademi.com.tr/sizofreni-nedir-kimlerde-gorulur-belirtileri-ve-tedavi-yontemleri/


ŞİZOFRENİ İLE İLGİLİ DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR
Şizofreni tedavisi olmayan bir hastalıktır.
Şizofreni hastaları saldırgan ve tehlikelidir.
Şizofreni hastaları çalışamaz.
Şizofreni hastaları her zaman hastanede yatarak tedavi edilir.
Şizofreni hastaları asla yalnız yaşayamaz.

Peki bunlar doğru bildiğimiz yanlışlarsa “ŞİZOFRENİ” nedir?

ŞİZOFRENİ NEDİR?      

Yaygın inanışın aksine şizofreni bölünmüş kişilik değildir. Şizofreni kişinin neyin gerçek neyin hayali olduğunu anlayamadığı bir zihinsel hastalık, bir psikozdur. Psikotik rahatsızlığı olanlar gerçekle ilişkilerini kaybederler. Dünya kafa karıştırıcı düşünceler, görüntüler ve sesler karmaşası gibi görünebilir.

ŞİZOFRENİ TÜRLERİ

Şizofreni türleri, çoğu hastalık gibi kendi içerisinde çeşitli bölümlere ayrılmaktadır. Tanıyı koyan hekimin alanında uzman olmasını gerekir.

Paranoi

Hebefrenik

Katatonik

Kalıntı (Rezidüel)

ŞİZOFRENİ KİMLERDE VE NE ZAMAN GÖRÜLÜR?

Şizofreni genetik ve çevresel etmenlerin rol aldığı karmaşık bir hastalıktır. Her toplumda ve her türlü sosyo-ekonomik sınıfta görülmektedir. Kadın-erkek arasında sıklık bakımından önemli bir fark görülmemektedir. Hastalık genellikle gençlik döneminde başlamakla birlikte (18-25 yaş) çok erken ve ya çok geç yaşlarda da başlayabilmektedir.

ŞİZOFRENİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Şizofreni belirtileri herkes için farklıdır. Belirtiler aylar veya yıllar boyunca yavaşça gelişebilir çünkü genellikle belirli bir tetikleyici yoktur. Çok ani görünebilir. Hastalık gelip nüks ve remisyon döngüsüne girebilir.

 Belirtiler birkaç kategoriye ayrılır:

  • Olumlu psikotik belirtiler: İşitme sesleri, paranoyak yanılsamalar ve abartılı veya çarpık algılar, inançlar ve davranışlar gibi halüsinasyonlar.
  • Olumsuz belirtiler: Planları başlatma, konuşma, duyguları ifade etme veya haz bulma kabiliyetindeki kayıp veya azalma.
  • Düzensizlik belirtileri: Şaşkın ve düzensiz düşünce ve konuşma, mantıklı düşünme ve bazen tuhaf davranışlar veya anormal hareketlerle ilgili sorun.
  • Zayıflamış biliş: Dikkat, konsantrasyon, hafıza ve eğitim performansının azalmasıyla ilgili sorunlar.

ŞİZOFRENİNİN NEDENLERİ NELERDİR?

Şizofreni nedeni hala belirsizdir. Bu hastalığın nedeni ile ilgili bazı teoriler şunlardır:

Genetik (Kalıtım)

Bilim adamları, hastalığın ailelerde kaçma eğiliminde olduğunu ve bir kişinin hastalığı geliştirme eğilimini devraldığını kabul eder. Genetik olarak ilişkili diğer bazı hastalıklara benzer şekilde şizofreni, vücut fiziksel değişikliklere maruz kaldığında veya yüksek stresli durumlarla uğraşırken ortaya çıkabilir.

Biyoloji

Bilim adamları, şizofreni hastalarının beyin kimyasalları veya nörotransmiterler dengesizliğine sahip olduğuna inanmaktadır: dopamin, glutamat ve serotonin.

Yapı

Bazı araştırmalar, rahimde iken beyindeki bağlantıların ve yolakların gelişimi ile ilgili sorunların daha sonra şizofreniye yol açabileceğini göstermektedir.

Viral Enfeksiyonlar ve İmmün Bozukluklar

Şizofreni ayrıca, viral enfeksiyonlar veya immün bozukluklar gibi çevresel olaylar tarafından da tetiklenebilir. Örneğin, hamile iken anneleri grip olan bebekler, daha sonra yaşamlarında şizofreni gelişme riski altındadır. Şiddetli enfeksiyon nedeniyle hastaneye yatırılan insanlar da daha yüksek risk altındadır.

ŞİZOFRENİ ÖNLENEBİLİR Mİ?

Şizofreniyi önlemenin bilinen bir yolu yoktur. Ancak erken tanı ve tedavi hastaneye yatışların önlenmesine veya hafifletilmesine yardımcı olabilir ve kişinin yaşamına, ailesine ve ilişkilerine verilen rahatsızlığın azaltılmasına yardımcı olabilir .                                  

ŞİZOFRENİ GEÇİREBİLECEK BİRİNE NASIL YARDIM EDEBİLİRİZ?

Tanıdığınız birinin şizofreni belirtileri olabileceğini düşünüyorsanız, endişeleriniz hakkında onunla konuşun. Birini profesyonel yardım almaya zorlayamasanız da, cesaretlendirme ve destek sunabilir ve sevdiklerinize nitelikli bir doktor veya zihinsel sağlık uzmanı bulmalarına yardımcı olabilirsiniz.

Bazı durumlarda acil hastaneye yatış gerekebilir. Ruh sağlığı tedavi için istemsiz bağlılık yasaları devlete göre değişir. Ayrıntılar için bölgenizdeki toplum ruh sağlığı kurumları ile irtibata geçebilirsiniz.

Nerelere başvurmak gerekir?

-Hastanelerde ruh sağlığı ve hastalıkları polikliniklerine

-Toplum ruh sağlığı merkezlerine

-Psikiyatri uzmanlarına başvurmak gerekir.

ŞİZOFRENİ NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Tanıdığınız birinin şizofreni olduğundan şüpheleniyorsanız uzman birinden yardım isteyin. Erken tanı daha iyi  ve uzun vadeli sonuç anlamına gelebilir.

Şizofreni belirtileri varsa, doktor tam bir tıbbi öykü ve bazen fizik muayene yapar . Şizofreniyi spesifik olarak teşhis edecek laboratuvar testleri bulunmamakla birlikte doktor semptomların nedeni olarak başka bir fiziksel hastalığı veya zehirlenmeyi (madde kaynaklı psikoz) dışlamak için çeşitli testler ve muhtemelen kan testleri veya beyin görüntüleme çalışmaları kullanabilir.

Doktor şizofreni semptomları için başka bir fiziksel sebep bulamazsa, kişiyi ruhsal hastalıkları teşhis etmek ve tedavi etmek için eğitilmiş ruh sağlığı uzmanlarına bir psikiyatriste yönlendirebilir. Psikiyatristler, bir psikotik bozukluğu olan bir kişiyi değerlendirmek için özel olarak tasarlanmış röportajlar ve değerlendirme araçlarını kullanır.

En az 6 ay boyunca bu semptomlardan en az ikisine sahip olan bir kişiye şizofreni tanısı konur:

  • Hayaller
  • Halüsinasyonlar
  • Düzensiz konuşma
  • Düzensiz veya katatonik davranış
  • Olumsuz belirtiler

ŞİZOFRENİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Şizofreni tedavisinin amacı semptomları hafifletmek ve tekrarlama veya semptomların geri dönüş ihtimalini azaltmaktır. Şizofreni tedavisi şunları içerebilir:

  • İLAÇLAR : Şizofreni tedavisinde kullanılan başlıca ilaçlara antipsikotik denir. Bu ilaçlar şizofreniyi tedavi etmez ancak sanrılar, halüsinasyonlar ve düşünme sorunları dahil en rahatsız edici semptomları hafifletmeye yardımcı olur.
    • Daha eski (genellikle “birinci nesil” olarak adlandırılır) kullanılan antipsikotik ilaçlar
    • Şizofreni tedavisinde kullanılan yeni (“atipik” veya ikinci nesil) ilaçlar
  • Koordineli uzmanlık bakımı (CSC) : Bu, ilk belirtiler ortaya çıktığında şizofreni tedavisine yönelik takım yaklaşımıdır. Tıp ve tedaviyi sosyal hizmetler, istihdam ve eğitimsel müdahalelerle birleştirir. Aile mümkün olduğu kadar ilgilenir. Erken tedavi, hastaların normal bir yaşam sürmelerine yardımcı olmak için anahtardır.
  • Psikososyal tedavi: İlaç tedavisi şizofreni semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilirken, çeşitli psikososyal tedaviler hastalıkla ilgili davranışsal, psikolojik, sosyal ve mesleki sorunlara yardımcı olabilir. Terapi yoluyla ,hastalar ayrıca semptomlarını yönetmeyi, erken nüks uyarı belirtilerini tanımlamayı ve nüks önleme planını geliştirmeyi öğrenebilirler. Psikososyal terapiler şunları içerir:
    • Rehabilitasyon
    • Bilişsel iyileştirme .
    • Bireysel psikoterapi
    • Grup terapisi / destek grupları
  • Hastaneye yatış: Şizofreni hastalarının çoğu ayakta tedavi olarak kabul edilebilir. Ancak hastaneye yatış insanlar için en iyi seçenek olabilir:
    • Şiddetli semptomlarla
    • Kime veya başkalarına zarar verebilir
    • Evde kendi bakımını kim yapamaz
  • Elektrokonvülsif tedavi (ECT): Bu prosedürde elektrotlar kişinin saç derisine bağlanır. Genel anestezi altında uyurken doktorlar beyine küçük bir elektrik şoku gönderir. Bir EKT tedavisi kursu genellikle birkaç hafta boyunca haftada 2-3 tedaviyi içerir. Her şok tedavisi kontrollü bir nöbete neden olur . Zamanla yapılan bir dizi tedavi ruh halinizde ve düşüncede iyileşmeye yol açar. İlaçlar artık çalışmadığında veya ciddi depresyon veya katatoni hastalığın tedavisini zorlaştırdığında yardımcı olabilir.

KAYNAKÇA

https://www.psychiatry.org/patients-families/schizophrenia/what-is-schizophrenia

https://erenkoyruhsinireah.saglik.gov.tr/TR,101970/sizofreni.html

https://www.webmd.com/schizophrenia/mental-health-schizophrenia#1

https://www.nimh.nih.gov/health/topics/schizophrenia/index.shtml

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/schizophrenia/symptoms-causes/syc-20354443

https://www.mentalhealthamerica.net/conditions/schizophrenia

http://pnl.bwh.harvard.edu/education/what-is/schizophrenia/

https://www.psychiatry.org/patients-families/schizophrenia/what-is-schizophrenia

https://www.nami.org/Learn-More/Mental-Health-Conditions/Schizophrenia

https://www.gmeded.com/gme-info-graphics/what-schizophrenia

KAPAKTA KULLANILAN GÖRSEL KAYNAĞI:
https://www.medikalakademi.com.tr/sizofreni-nedir-kimlerde-gorulur-belirtileri-ve-tedavi-yontemleri/


Ayça Sonay KARA

Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Bilim ve Tıp Topluluğu (UFBTT) Başkanı

One thought on “GERÇEKLERDEN UZAK KENDİ DÜNYASINDA YAŞAYAN BİRİ “ŞİZOFRENİ”

  • 26 Ağustos 2019 tarihinde, saat 12:12
    Permalink

    Mavi At Kafe’de de bu şekilde çalışmaya çalışan birçok birey var onlar da istediği taktirde pekala hayatlarını sürdürebilirler hastalıklarını kontrol altına alabilirler bu bireylerden uzak durma algımızı kaldırmamız gerekiyor.

    Yanıtla

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.