DİYOJEN SENDROMU: Yalnızlık ve İstifçilik

Gölge Etme, Başka İhsan İstemem.”

Diyojen Sendromu, genellikle yaşlılarda görülen nörodavranışsal bir bozukluktur. Belirti olarak ise yalnız, sefalet içinde ve basit yaşama; fiziksel durumu ihmal etme, hijyene önem vermeme görülmektedir. Bu kişiler dış yardımları reddetmektedirler. Bunun yanında gereksiz birçok nesne biriktirerek istifçi olabilirler. Diyojen’in yaşam tarzına benzerliği nedeniyle bu ismi almıştır.

Fıçı içinde yaşayan Diyojen’e atfeden,
ressam Jean-Léon Gérôme , 1860
flickr

Diyojen Kimdir?

Diyojen, MÖ.412 yılında Sinop’ta doğmuştur. Sarraf olan babası Hicesias, kalpazanlık ve para tahribatı suçuyla Diyojen ile birlikte Atina’ya sürülmüştür. Kısa bir süre sonra onu terk eden “Manes” adındaki köle ile geldiği Atina’da dönemin medeniyetine karşı çıkmış bir köpek gibi yaşamaya karar vermiş, böylece “kynikos” (köpeksi) adını almıştır. Dinde, davranışta, giyimde, barınmada, yiyecek ve terbiyede bütün geleneği reddetmiştir.

Atina’da öğretmeni Antisthenes’i tanımadan önce açlık, rezillik, korkunç sıkıntılar içinde, dostsuz ve himayesiz kalan Diyojen, farelere imrenecek kadar yokluklar içinde kalmış, bir gün yiyecek bulmak için koşturan bir fareyi görünce: “ Bu hayvan Atinalıların mutfağına girmeyi biliyor da ben onların sofralarına oturamamak talihsizliğindeyim!” diye bağırmıştır. Yaşadığı sefil hayattan bir kaçış olarak tek isteğinin ‘’bilgelik’’ edinmek olduğunu söyleyerek Antisthenes’in kapısına gitmiştir. Öğretmenliği bırakmış ve ders vermemeye yemin etmiş olan Antisthenes kendisini kabul etmeyerek sopası ile kovunca, Diyojen, başını uzatarak: “Vur, konuştuğun sürece beni kovabilecek kadar sert bir sopa bulamayacaksınız!” demiştir. Antisthenes, bu inatçı adamın inadı ve ısrarı karşısında yeminini bozmuş ve yeniden öğretmenliğe başlayarak Diyojen’i yetiştirmiştir. Doğaya uygun yaşamak kavramını öğretisinin temeline koyarak kendi felsefesini ortaya koyma yolunda emin adımlarla ilerlemiştir.

Rafael’in Şampiyonlar Ligi Tadında Tablosu’ndan Diyojen’in Resmedilişi(1509-1511)
flickr

Sokrates’ten ders alan Antisthenes, Sokrates’in ölümünden sonra kendi okulunun başına geçip gerçek erdemin kişinin kendine egemen olmasına, tutkularından ve öbür insanlara bağımlılıktan kurtulmasına dayanan kinik felsefesinin kurucularından olmuştur. Diyojen, Antisthenes’in doğaya uygun yaşam çağrısına uymuştur.

Hayatını son derece fakir olarak geçiren Diyojen’in içinde yaşadığı bir fıçısı ve bir çanağı vardır. Rivayetlere göre bir gün bir çeşme başında avucu ile su içen bir çocuğu gördüğünde “Bu çocuk bana fazladan eşyam olduğunu öğretti” diyerek elindeki çanağı da atmıştır. Başka bir rivayete göre de bilge filozof ağaç yapraklarını kullanarak yemek yemeye çalışan bir çocuk görmüştür. Yeşil mercimek yiyen bir çocuk ekmeği tıpkı bir kaşık gibi kullanarak yemeğini yemeye çalışıyordur. Diyojen o dakikadan sonra kaşığını çöpe atmış ve o da tıpkı bu şekilde yemek yemeye başlamıştır.

” Adam arıyorum, adam!

Diyojen’in Disiplinleri

Diyojen, insan için iki disiplin kabul eder: Ruh ve Beden Disiplini. Ona göre, beden disiplini jimnastikle elde edilebilir. Ruh ise ancak erdem ile gelişebilmektedir. Erdemin ne olduğunu araştırmış, onun doğaya uygun yaşamak olduğunu bulmuştur. Yani bir insanın erdemli olabilmesi için, doğaya uygun yaşaması gerekmektedir. Bu ise olabildiğince arzu ve ihtiyaçları azaltmak, hatta kaldırmaktan ibaretti. Bu nedenle refah, nezaket, güzel sanatlar ve bilim, cezalandırılmaları gereken fazlalıklardır; zenginlik, asalet ve onur, iğrenilecek şeylerdir. Din ve kanunlar, politikanın icatlarıdır. Evlenme ve mülkiyet kaldırılması gereken fazlalıklardır. Zira doğa hükümetinde her şey ortaklaşadır: servet, kadınlar, çocuklar…

Diyojen Sendromu Nedir?

Diyojen Sendromu’nda Diyojen’in zekasına ya da felsefesine değil, yaşam biçimine atıfta bulunulmuştur.

Diyojen’e benzer yaşayan insanlar için bir yakıştırma olmuştur. Bu benzetme psikiyatride de kullanılmaya başlanmış ve kendilerine bakmayan bu insanlar Diyojen’e benzetilerek hastalıklarına “Diyojen Sendromu” adı verilmiştir.

Dönemin Atina’sında gündüz vakti fenerle dolaşıp “dürüst bir adam aradığını” söyleyen Diyojen’e atfeden tablo,
1780’ler ressam JHW Tischbein wikipedia

 Olguların büyük çoğunluğu iyi ailelerden gelen hayat standartları yüksek insanlardır. Normal yaşantılarında değişken, agresif, belli bir gruba ait olmaya çalışan ve gerçek ile problemleri olan insanlardır. Bu nedenle sendromun erken yaşlarda yaşanan bir strese cevap olarak geliştiği de söylenir. Aslında bu tür olgularla ilgili bilgiler oldukça sınırlıdır. Hastalar çoğunlukla kimsesiz entellektüel seviyeleri yüksek insanlar olduklarından toplumdan yavaş yavaş koparlar ve yoklukları toplum tarafından hissedilmez. Hastalıkları son noktaya ulaştıklarında ise, Diyojen misali tek istekleri “Gölge etme, başka ihsan istemem. ” olduğundan, toplum da onları çok umursamaz. Ne zaman ki, bir şekilde saldırgan olur diğer insanlar onlardan korkar, pis halleri çevrelerini rahatsız eder, o zaman toplumun ilgisini çekerler.

Diyojen Sendromunun en önemli nedeni yaşlılık ve yalnız kalma korkusu olarak bilinmektedir. Bunun yanı sıra ileri seviyede bunama, şizofreni, beyin tümörü ve beyindeki dejeneratif hastalıklar da Diyojen Sendromu nedenleri olarak gösterilebilmektedir. 

Teknolojik gelişmelerin insanları daha bireysel yaşamaya itmesi, tıbbi gelişmelerin insan ömrünü uzatması, yaşlı nüfusundaki artışa ve toplumun bu insanların çok değişik problemleri ile yüz yüze gelmesine neden olmuştur. Yaşlıların sosyal ve işlevsel kapasitelerindeki azalmanın yarattığı, başka insanlara bağımlılıktan kurtulma çabaları, ihmal edilmişlik ve yalnızlık duygusu, bu insanlarda ileri psikolojik sorunların ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Bu sorunlardan en uç noktada bulunanlardan birisi de Diyojen Sendromu’dur. 

Diyojen'in yalnızlığı ve fıçısı resmedilmiştir.
Alaycı kadınlar ve Diyojen,
ressam John William Waterhouse, 1882 wikipedia

Diyojen Sendromunda İstifçilik

Hastalar bu tip bir davranış bozukluğuna çok yavaş geçerler. İlk olarak etrafında olup bitenlerle temasını kesen hastanın zaman içerisinde diğer sosyal duygularında çöküş gelişir. Bu olgular çoğunlukla kir pas içinde, dağınık bir ortamda yaşayan, hiçbir utanma duyguları olmayan insanlardır. Birçok gereksiz eşyayı biriktirir, bunun yanında çöp toplama (syllogomania) da görülebilir. Sağlıklı ve hijyenik beslenmemelerine bağlı problemler görülür. Demir, protein, kalsiyum eksiklikleri sıklıkla mevcuttur.

flickr

Çok dinlememiz ve az konuşmamız için iki kulağımız ve bir dilimiz vardır.

KAYNAKÇA

Diyojen Wikipedia Erişim tarihi:4 Ocak 2021

Dr. Selim NALBANT, Dr. Haldun, ULUUTKU Dr. Şükrü, YILDIRIM Dr. Cengiz, BAŞOĞLU Dr. /Diyojen Sendromu: Bir Olgu Nedeniyle,2002 Erişim Tarihi: 4 Ocak 2021

Frédéric Assal /Diogenes Syndrome,16 Kasım 2017 Erişim tarihi:5 Ocak 2021 pubmed

Grignon S. Bassiri D, Bartoli JL. Calvet P/ Association of Diogenes syndrome with a compulsive,1999 Erişim tarihi:5 Ocak 2021

NHS: a giant Diogenes syndrome , 26 Aralık 2016 Erişim tarihi:16 Ocak 2021

Filozof Diyojen, Büyük İskender ve İnsan Hakları Bilim ve Ütopya Erişim 18 Ocak 2021

Hilal Türkan

UluBAT Blog Koordinatörü, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 4 Öğrencisi

2 thoughts on “DİYOJEN SENDROMU: Yalnızlık ve İstifçilik

  • 19 Ocak 2021 tarihinde, saat 21:17
    Permalink

    çok keyifle okunan bir yazı olmuş :))

    Yanıtla
    • 19 Ocak 2021 tarihinde, saat 21:41
      Permalink

      çok teşekkür ederimm

      Yanıtla

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.