Çocuklar için Ötanazi

Ötanazi, Eski Yunancadaki hayırlı ölüm anlamına gelen ‘ευθανασία’ kelimesinden köken alan ve temel olarak bir canlının yaşamının dayanılmayacak durumda olması sebebiyle bilinçli olarak sonlandırılmasına verilen isimdir. Ötanazi kendi içerisinde birkaç sınıfa ayrılabilir. Bu sınıflandırmalardan en temeli pasif ötanazi ve aktif ötanazidir. Pasif ötanazide hastanın yaşamı, hasta ventilatör gibi yapay yaşam desteklerinden mahrum bırakılarak sonlandırılır. Aktif ötanazideyse genelde hastaya ölümcül düzeydeki ilaçlar verilerek hastanın yaşamının acısız veya en az acılı şekilde sonlandırılması hedeflenir.

Ötanazi uygulaması tarihin başından beri büyük bir tartışma konusu olagelmiştir. Hipokrat yemininde de kendine yer bulan ötanazi uygulaması genelde büyük bir tabu olarak görülmüş ve yasaklanmıştır. Günümüzde ülkelerin çoğunluğu pasif ötanaziyi kabul etme eğilimdeyken aktif ötanazi dünyanın büyük bir kısmında yasaktır. Örneğin Türkiye’de aktif ötanazi uygulamasını yapan hekimler TCK’nın 5237 sayılı kanuna göre kasten adam öldürme suçuyla müebbet hapis cezasıyla yargılanmaktadır. Her ne kadar yasaklar çoğunlukta da olsa başta Avrupa ülkeleri olmak üzere birçok ülke aktif ötanaziyi tanımaya başlama eğilimindedir. Örneğin Belçika(2002), Hollanda(2002), Lüksemburg(2009), Kanada(2016), İspanya(2021) aktif ötanaziyi yasallaştıran bazı ülkelerdir.

İsteyen hiç kimseye öldürücü bir eczayı ne vereceğim ne de bunu tavsiye edeceğim; benzer şekilde, bir gebe kadına çocuk düşürmesi için ilaç vermeyeceğim.

Hipokrat Yemini

Son zamanlarda ötanazinin merkezde olduğu tüm bu tartışmaların ortasında ötanazinin çocuklar için uygulanması tartışılmaya başlanmıştır. Ötanazi uygulaması dünyada çocuklar için yalnızca Hollanda ve Belçika’da yasaldır. Hollanda’da 12 yaş sınırlaması varken Belçika’da herhangi bir yaş kısıtlaması söz konusu değildir. Her iki ülkede de çocukların yapılacak işlemin sonuçlarını anlaması; çocukların tedavisi olmayan, dayanılmaz acılara sebep olan ve semptomların hafifletilemediği hastalıklara sahip olması; çocuk ve aileden onam alınması (Hollanda’da 16-18 yaş arası çocuklar için aile onamı şart değil) şart koşulmaktadır. Ötanazinin değerlendirilmesi sürecinde doktorlar aktif rol oynamakta, aileler zorunlu psikiyatrik destek almaktadır. Bununla birlikte Belçika’da şu ana kadar üç çocuğa aktif ötanazinin uygulandığı bilinmektedir. Çoğu etik konuda olduğu gibi bu konuda da farklı görüşler ve tartışma konuları mevcuttur ve bunlardan bazıları şu şekildedir:

• Çocuklar kendileri hakkında bu tür önemli kararları verebilecek kapasitede değiller. Çocuklar sigara, alkol gibi maddeleri bilinçli tüketebilecek kapasitede dahi görülmezken bu kadar önemli bir kararı verebilecek zihinsel gelişmişlikte oldukları nasıl düşünülebilir?
• Çocuklar duygusal anlamda ebeveynlerine yetişkinlerden daha bağımlılar. Bu duygusallık durumu çocukları kendilerinden çok ebeveynlerini düşünmeye yöneltebilir. Normalde ötanazi istemeyecek bir çocuk ailesinin acısını azaltmak için bu seçeneğe yönelebilir.
• Ötanazinin yaygınlaşması palyatif bakımın önemsizleşmesine, bu alanda yapılan yatırımların azalmasına neden olabilir. Bunun bir sonucu olarak da ötanazi istemeyen insanlar üzerinde baskı oluşabilir. Dayanılmaz ağrıların giderilmesinde ötanazi tek seçenek değildir, palyatif sedasyon seçeneği de ağrıların giderilmesinde etkili olabilir.

Kaynakça:

https://medicine.missouri.edu/centers-institutes-labs/health-ethics/faq/euthanasia#:~:text=Passive%20euthanasia%3A%20intentionally%20letting%20a,but%20then%20removed%20from%20it).
https://tr.wikipedia.org/wiki/Hipokrat_Yemini
https://www5.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5237.html
https://tr.euronews.com/2021/10/25/aktif-pasif-otanazi-ve-yard-ml-intihar-nedir-hangi-avrupa-ulkelerinde-hangi-uygulamalar-va
https://en.wikipedia.org/wiki/Euthanasia_in_Canada
https://blog.ulubat.org/index.php/genel/otanazi-insanlarin-yasam-ve-olum-konularinda-karar-verme-hakki-olmali-mi/
https://en.wikipedia.org/wiki/Child_euthanasia#:~:text=Child%20euthanasia%20is%20a%20form,hopeless%20prognosis%20and%20intractable%20pain.
https://tr.euronews.com/2018/08/07/belcika-da-son-dort-yilda-uc-cocuga-otanazi-uygulandi-
http://dx.doi.org/10.1136/medethics-2014-102329
https://publications.aap.org/pediatrics/article/141/2/e20171343/38009/Should-Pediatric-Euthanasia-be-Legalized?autologincheck=redirected
https://www.senate.be/www/?MIval=/publications/viewPubDoc&TID=83897196&LANG=nl