SİNİRBİLİMİN BABASI CAJAL
İspanyol bilim insanı Santiago Ramón Y Cajal, 1 Mayıs 1852’de İspanya’da dünyaya geldi. Yaptığı çalışmalarla sinirbilimin gelişmesine büyük katkıları oldu.
Bilimsel Kariyerinden Önce
Yaramazlıklarla dolu bir çocukluk dönemi geçirdi, ardından berber ve ayakkabıcı çıraklığı yaptı. Bu işler ona göre değildi, sanata düşkündü. Sanatçı olmak için okula geri döndü ve liseyi tamamladı.
Bir cerrah ve anatomi profesörü olan babası oğlunun doktor olmasını istiyordu. Onu mezarlıklara götürerek anatomiye ilgi duymasını sağladı. Böylece Cajal 1868’de Zaragoza Üniversitesi’ne tıp okumak için kaydoldu.
1873’te Tıp Fakültesinden 21 yaşındayken mezun oldu. 1874-75 yıllarında askeri hekim olarak Küba’da görev yaptı. Orada sıtma ve dizanteriden muzdarip olunca geri gönderildi ve bir süre ailesinin bakımına ihtiyaç duydu.
Bilimsel Kariyere Başlangıç
1875’in sonlarında Zaragoza Üniversitesi’nde Anatomi Bölümü’nde yüksek lisans asistanı olarak başladı. Profesörlüğe kadar yükseldi ve 1883 yılında Valencia Üniversitesi’ne atandı. Kariyerinin bu başlangıç bölümünde, kas liflerinin yapısı, kolera ve epitel dokunun yapısı üzerinde çalıştı. 1887’de Barselona Üniversitesi’nde Histoloji ve Patolojik Anatomi Bölümü’nde profesör olarak çalışmaya başladı ve 1892 yılında Madrid Üniversitesi’nde çalışmalarına devam etti.
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cajal_Retina.jpg
Sinirbilime Katkıları ve Nobel Ödülü
Psikiyatri ve nöroloji profesörü olan Luís Simarro’nun laboratuvarına yaptığı bir ziyaret sırasında Golgi Metodu* ile tanıştı. Laboratuvarda gördüğü histolojik sinir dokuları ona ilham kaynağı oldu. Bu metotla çalışmalar yaparken metodun prosedürünün dışına çıkarak farklı şekillerde uyguladı.
(*Camillo Golgi tarafından geliştirilen ışık mikroskobisi altında sinir dokusunu incelemek için kullanılan gümüşle boyama tekniği)
Cajal, sinir hücreleri hakkında araştırmalara başladığı zamanlarda sinir hücrelerinin birbirlerine kesintisiz bir ağ şeklinde bağlı olduğu görüşü yaygındı (Retiküler Teori). Cajal, yaptığı çalışmalarla Retiküler Teorinin yanlışlıklarını ortaya koydu ve Nöron Doktrinini yayınladı. Doktrine göre nöron, sinir sisteminin yapısal ve fonksiyonel birimi olup anatomik olarak sürekli olmayan bireysel hücrelerdir. Nöron Doktrini, günümüz sinirbiliminin başlangıcıdır.
“İnsan korteksinin duyusal alanlarının karşılaştırmalı çalışması”
Sol: Yetişkin bir insanın görsel korteksi. Orta: Yetişkin bir insanın motor korteksi.
Sağ: 1-2 aylık bir bebeğin korteksi.
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cajal_cortex_drawings.png
Cajal ayrıca nöronlarda iletinin tek yönlü olduğunu gösterdi, birçok sinir sistemi hastalığını inceledi, ve piramidal nöronları* keşfetti. Ayrıca uygun koşullarda nöral bağlantıların artmasıyla beyin kapasitesinin artabileceğini öne sürdü ki günümüzde bu “Nöroplastisite” olarak adlandırılır.
(*beyinde serebral korteks, hipokampus ve amigdalada bulunan nöron)
Camillo Golgi ile beraber sinir sisteminin konusundaki çalışmalarıyla 1906 Tıp ya da Fizyoloji Nobel Ödülü’nü almaya hak kazandı.
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Debuixos_Santiago_Ramón_y_Cajal.jpg
Cajal; aynı zamanda bir sanatseverdi. Özellikle fotoğrafçılıkla büyük bir hevesle ilgilendi. Uzun yıllardır ilgilendiği resim sanatını bilimsel çalışmalarına yansıttı.
Cajal, 17 Ekim 1934’te hayatını kaybetti ve Madrid’de, eşinin yanındaki mezara gömüldü.
Kaynaklar:
- Nobel Lectures, Physiology or Medicine 1901-1921, Elsevier Publishing Company, Amsterdam, 1967 https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1906/cajal/biographical/
- “Santiago Ramón y Cajal.” Famous Scientists. famousscientists.org. 10 Nov. 2014. Web. 4/24/2020 http://www.famousscientists.org/santiago-ramon-y-cajal/
- http://molekulerbiyolojivegenetik.org/santiago-ramon-y-cajal/
- https://en.wikipedia.org/
- Simge Aykan Zergeroğlu, Erhan Nalçacı. Santiago Ramon y Cajal and Neuron Doctrine. Turk J Neurol. 2015; 21(3): 81-84
