Toraks Travmaları

Toraks yaralanmaları günlük hayatımızda sıklıkla görülen travmalardandır. Travma sonucu ölümlerin Amerika’da yaklaşık %35’inden sorumludur. O yüzden ilk travma değerlendirmesinde en önemli olan nokta en ölümcül ve hızlı girişim gerektiren durumların tespitidir. Bu hayati durumlar çözüldükten sonraki travma incelemeleri sırasında daha az aciliyeti olan travmalara tanı konur ve gelişmiş travma yaşam desteğinin temel prensipleri (ATLS) uygulanarak başarıyla kontrol altında tutulur. Direkt hayatı tehdit eden ve hızlıca düzelme sağlanabilen beş durum vardır:

  • Masif hematoraks
  • Tansiyon pnömotoraks
  • Açık pnömotoraks
  • Yelken göğüs
  • Perikard tamponadı

Toraks travmalarının mekanizması geniş iki başlık altında toplanabilmektedir: Künt ve penetran travmalar. Künt travmaların en önemli sebebi açık arayla motorlu araç kazalarıyken penetran kazalarda bu, kurşun ve bıçak yaraları kaynaklıdır. Bu yaralanmalar kalp, ana damarlar, trakeobronşial ağaç ve göğüs kafesini içerebilir. Göğüs kafesi yaralanmaları genellikle kaburga kırıkları, kaza yaralanmaları, bıçak ve kurşun gibi açık göğüs yaraları olabilmektedir. En önemli toraks yaralanmaları aort yırtılması, kardiyak kontüzyon, kalp tamponadı, yelken göğüs, hemotoraks, pnömotoraks ve pulmoner kontüzyondur.

Toraks travmasına bağlı durumlarda en önemli morbidite ve mortalite sebebi oluşan hasarın respirasyon, dolaşım ya da her ikisini birden etkilemesiyle ortaya çıkar. Göğüs duvarı yaralanmalarında genelde hasta için nefes almak zorlaşır, bu yüzden hastalar da nefes alımını kısıtlar. Bu durumun sık görülen bir komplikasyonuysa atelektazidir.

Haydi gelin basit bir kot kırığından pnömotoraksa kadar geniş bir skalası olan göğüs travmalarının birkaçını birlikte inceleyelim.

Sternumun Kırılması

Stermum diğerlerine oranla daha bükülebilir kostal kartilaj ve kostalarla pozisyonel esnek bir yapıdır. Bu sebepten dolayı kırığı yaygın görülmemektedir, ancak yüksek hızlı motor taşıt kazalarında meydana gelebilmektedir. Kalbin sternumun posteriorunda bulunduğunu ve kırık durumunda sternum tarafından ağır bir şekilde kontüzyona uğrayabileceğini unutmayınız.

Kosta Kırıkları

Yaygın göğüs yaralanmalarındandır. Çocuklarda yüksek oranda elastik olduğundan nadir görülür. Ancak esnek göğüs kafesi baskı altında kolayca komprese olup akciğer ve kalbe zarar verebilir. Artan yaşla birlikte kalsiyum deposunun kostal kartilajda artışı onları daha katı hale getirir, daha kırılgan olurlar. Genelde en zayıf noktaları olan angulus bölgelerinden kırılmaya yatkındırlar. En sık görülenler 5-10. kaburgalar arasında oluşan kırıklardır. En az 1, 2, 11 ve 12. kostalarda görülür. İlk 4 kaburga klavikula, anterior pektoral kaslar, skapula ve onunla bağıntılı posterior kaslar tarafından korunmaktadır. 11 ve 12. kaburgalarınsa mobilitesi yüksek olduğundan kaynaklı kırılmak yerine hareket ederler.

Kosta kırıkları plevraya zarar vererek pnömotoraks oluşumuna sebep olabilir.

En önemli semptomu genellikle lokalize yüksek ağrılardır. Her kosta altındaki ve üstündeki sinirler sebebiyle ağrıyı azaltmak için interkostal sinir blokajı uygulanabilmektedir.

Yelken Göğüs

Ağır kaza yaralanmalarında birden fazla kosta kırılabilir. Göğüs duvarının belli bir bölümünün geriye kalan kısmıyla bağlantısı kesilirse yelken göğüs oluşabilmektedir. Göğüs duvarının stabilitesi kaybolur; paradoksik göğüs duvarı hareketi olarak adlandırılan durum oluşur ve respiratörel hareketlerin işe yaramasına engel olur.

Posterior travmatik yaralanmalar

Özellikle ağır travmalarda vertebral kırıklarla bağlantılı spinal kord yaralanmaları ve skapulanın konumu ve gelebilecek zararlar göz önünde bulundurulmalıdır. Skapula 7 adet kostanın arka kısmını örten ve dıştan kaslarla kaplı bir yapı olduğu için kırıklarına daha ağır travmalarda rastlanır.

Travmatik abdominal viscera ve göğüs yaralanmaları

Toraksın anatomisine bakıldığında meme ucu altında kalan kostalardaki kırıkların üst abdomendeki organlara -karaciğer, dalak ve mide- zarar verebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

Kaynakça:

  1. https://www.clinicalkey.com/#!/content/book/3-s2.0-B9780323531887000032?indexOverride=GLOBAL
  2. Snell RichardS. Clinical Anatomy. 9th ed.; :44.
  3. https://jag.journalagent.com/travma/pdfs/UTD_16_1_77_83.pdf
  4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534843/
  5. doi: 10.5505/tjtes.2011.76158
  6. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1744904905000160
  7. https://www.researchgate.net/figure/Sternum-fracture-with-involvement-of-the-upper-manubrium-oblique-fracture-the-higher-lap_fig2_320746605
  8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534843/

Editörler: Nurbanu Okur ve Günsu Gürgün

Berrin Korkut

Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi 4. Sınıf Tıp Öğrencisi

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.