HIV/AIDS VE GELECEĞİ
Geçtiğimiz yirmi yılda yaklaşık 65 milyon kişinin AIDS olduğu ve bu gruptaki insanların yaklaşık 25 milyonunun hayatını kaybettiği bilinen acı bir gerçek. Her koşulda ölümcül olan AIDS felaketini şu anda tam anlamıyla tedavi edebilmek mümkün değil. Fakat AIDS için günümüzde uygulanan ve gelecekte uygulanacak olan tedavileri anlamamız için bazı noktaların üzerinde kısaca durmamız gerekiyor.
HIV Nedir? AIDS Nedir? İkisi Aynı Anlama Mı Geliyor?
HIV vücudumuzun doğal savunma mekanizması olan “İmmün Sistemi”mize saldıran bir virüstür. HIV bunu İmmün Sistem’in önemli bir parçası olan yardımcı T Hücrelerinin içinde kendi kopyalarını üreterek başarır. HIV yardımcı T Hücrelerinde kopyalarını ürettikçe, kişinin bağışıklık sistemini zayıflatmaya başlar. Tedavi edilmediği takdirde, aşırı zayıflayan bağışıklık sistemi vücudu savunmasız bir konuma getirir ve kişi uzun yıllar sonra hayatını kaybedebilir.
AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Eksikliği Sendromu) HIV’den kaynaklanan semptom kümesidir. HIV taşıyan birine AIDS diyebilmemiz için o kişinin bağışıklık sisteminin en basit bir enfeksiyonla bile mücadele edememesi gerekir. HIV’in son evresi olan AIDS’te, enfeksiyon tedavi edilmezse ölüm kaçınılmazdır. Bu açıklamalardan da anlayacağımız üzere her HIV taşıyan AIDS değildir.
TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜ? GELECEKTE BİZLERİ NELER BEKLİYOR?
HIV’i kesin bir şekilde tedavi etmek şu anda mümkün değil.Ama “ART” diye tabir edilen ilaç tedavisiyle HIV’i baskılamak mümkün. HIV tedavilerinde vücudu HIV’den tamamen arındırma noktasına henüz gelinemedi. Fakat ART yöntemiyle virüsü taşıyan birey, sanki hiç virüs taşımıyormuş gibi yaşamını sürdürebilir
HIV’i baskılayabilmek için ilk gereken şey kişinin HIV taşıdığının bilinmesidir. Fakat Kişi HIV taşıdığını yıllarca anlamayabilir, yıllar boyu semptom gözlenmeyebilir ve kişi HIV’in son evresinde olduğunda yani AIDS olduğunda HIV taşıdığını anlayabilir. Bu yüzden hastayı tedavi etmek zorlaşabilir.
Bundan 10 yıl önce bir HIV taşıyan bir lösemi hastasına, doğal olarak HIV’e karşı dirençli olan bir donörün kemik iliği nakledildi ve bu kişi insanlık tarihinde tam anlamıyla HIV’den arınan ilk kişi oldu. Fakat bu yöntemi her HIV olan kişiye uygulayamazdınız. Çünkü, bahsedilen tedavi yöntemi primer olarak lösemiyi ortadan kaldırmak için uygulanmıştı. Bu yüzden şimdilik de olsa, HIV’i tamamen tedavi etmek pek de mümkün değil.
Fakat bilim dünyası HIV’i ortadan kaldırmak için çalışmalarını sürdürmektedir. Bilim insanlarının üzerinde çalıştığı bazı metodları burada kısaca açıklayacak olursak,
- HIV Replikasyonunu inhibe etmek: ABX464 olarak adlandırılan bir ilaç, virüs RNA’sının spesifik bir dizisine bağlanıp çoğalmasını önler. Faz 2a çalışmasında,antiretroviral tedaviye ek olarak birkaç hastaya ilaç verildi. ABX464 ile tedavi edilen 15 hastanın sekizinde, 28 gün sonra HIV rezervuarlarında % 25 ile % 50 arasında azalma gözlemlenmiştir, bununla birlikte sadece antiretroviral tedavi alanlarda herhangi bir azalma görülmemiştir.
- İmmünoterapi: Bağışıklık hücrelerine saldıran HIV’in, Bağışıklık hücrelerinin güçlendirlmesiyle yok edilmesine dayalı bir tedavi yöntemi.
- Gen Terapisi: Dünya nüfusunun yaklaşık %1’inin HIV’e karşı doğal bağışıklık kazanmış olduğu düşünülüyor. Bunun sebebi ise, bağışıklık hücrelerinin yüzeyindeki bir proteinin mutasyona uğramış olması ve buna bağlı olarak HIV’in hücre içine girememesidir. Gen terapisiyle birlikte, DNA’yı düzenlemek ve HIV’i durdurmak için bu mutasyonu tanıtmak mümkün olacağı mümkün gibi gözükmektedir.
Şimdiye kadar, bu fonksiyonel tedavilerin hiçbiri klinik testlerde son adıma kadar gelemedi, bu durum 2020’ye kadar HIV’i tamamen tedavi etmenin mümkün olmadığını gösteriyor. Ama, 2020 yılı büyük ihtimalle önemli bir dönüm noktası olacak.Klinik testlerin son adımı o yıl uygulanmaya başlanacak.Bu yöntemlerden herhangi biri başarı gösterdiği takdirde 10 yıl içinde HIV tedavisi onaylanmış olackatır.
KAYNAKLAR:
- https://www.foreignaffairs.com/articles/asia/2002-11-01/future-aids
- http://www.gbchealth.org/the-future-of-aids-leading-experts-reflect-on-progress-and-challenges-in-defeating-aids/
- https://medlineplus.gov/magazine/issues/summer09/articles/summer09pg10.html
- https://www.niaid.nih.gov/diseases-conditions/future-hiv-treatment
- https://witanworld.com/blog/2019/02/10/future-of-aids-treatment/
- https://www.newscientist.com/article/mg23731710-100-the-future-of-hiv/
- https://www.esquire.com/lifestyle/health/a50742/aids-eradication/
- https://www.avert.org/about-hiv-aids/what-hiv-aids
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28474549
- https://labiotech.eu/features/hiv-cure-2020-research-review/