KOMİK Mİ ?

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Laughing_while_playing.jpg

İstemsiz bir şekilde, derin bir inspirasyonu takiben kısa, jerk tarzında, ritmik ekspirasyonlar yapıyorsun. Epiglottisin, larinksinin yarısını kapatmış durumda. Akciğerlerin hiç mutlu değil çünkü boğazından geçiveren o azıcık havayla yetinmek zorundalar. Konuşamıyorsun ama ses tellerine çarpan hava sayesinde tuhaf sesler çıkartıyorsun. Oksijene kavuşabilmek için verdiği bu mücadelede ciğerlerine yoldaşlık eden diyaframının çektiği acılar yetmezmiş gibi bir de yüzüne oturan on beş kas anlaşmalı bir şekilde kasılıyor. Zigomatik major kasına gelen elektriksel uyarılar arttıkça üst dudağın kalkıveriyor ve ağzın daha da çok açılıyor. Belki kolların, bacakların ve gövden konumlarını değiştirerek bu krizi atlatmana yardımcı olmak isteyebilirler ama idrar kesen… Ona güvenme, o seni her an yarı yolda bırakabilir dostum.

PEKİ ŞU AN NE YAPIYORSUN?

Eğlenceli bir uyarana karşı fizyolojik tepki gösteriyorsun..İşte kahkaha tam olarak bu. Bedenin sen gülmeye karar verene kadar kontrolün altındaydı.Ama sen gülmeyi kabul ettikten sonra bedenin kontrolden çıkacak. Çünkü kahkaha zekice, karmaşık, farklı, önce geren sonra gevşeten ilginç bir motor reflekstir.

NEDEN Mİ İLGİNÇ?

Emme, çiğneme, yutma, acılı uyarandan kaçma ve
göz bebeğinin göze giren ışığı ayarlaması gibi reflekslerimiz basit uyaranlara cevap veren basit tepkilerdir. Ama çevreye uyum sağlamak ve hayatta kalabilmek gibi büyük amaçlara hizmet ederler. Ancak bazı bastırılamaz seslerle ilişkili on beş yüz kasının istemsiz kasılmasının insanın hayatta kalma mücadelesine ne tür bir fayda sağlayacağı hepimizin aklına gelebilecek bir soru. Arthur Koestler, ”Kahkaha bir refleks ancak bir biyolojik amacı olmadığı için benzersiz. Biri buna lüks bir refleks diyebilir. Tek işlevi gerginlikten kurtulmayı sağlamak gibi görünüyor.”diyor.

Kahkaha refleksini ilginç yapan bir diğer özellik ise mizahi uyarının ve bu uyarıya cevabın doğası arasındaki çarpıcı tutarsızlıktır. Diz kapağının altındaki bir darbe otomatik olarak yukarı doğru bir vuruşa neden olduğunda, hem “uyaran” hem de “yanıt” aynı ilkel fizyolojik düzeyde, daha yüksek zihinsel fonksiyonların müdahalesine gerek kalmadan çalışır. Ancak, komik bir hikaye okumak gibi karmaşık bir zihinsel aktivitenin, yüz kaslarında belirli bir refleks kasılmasına neden olması , ilk filozofları bile şaşırtmış bir fenomendir .

NEDEN GÜLÜYORUZ?

Filozof John Morreall, ilk insan kahkahasının tehlikenin geçmesi sırasında ortak bir rahatlama hareketi olarak başlamış olabileceğine inanmaktadır.

Ve bir kahkaha patlamasından kaynaklanan gevşeme biyolojik savaş ya da kaç tepkisini engellediğinden, kahkaha bir kişinin güvenine işaret edebilir.”

Birçok araştırmacı, kahkahanın insan ilişkilerini güçlendirmek ile ilgili bir davranış olduğuna inanıyor.

Kültürel antropolog Mahadev Apte, ”Kahkaha, insanlar rahat olduklarında, kendilerini açık ve özgür hissettiklerinde meydana gelir. Kahkahalar grup içinde daha fazla meydana gelir” diyor.

BEYİNDE NELER OLUYOR?

Araştırmacılar, kahkaha üretiminin beynin çeşitli bölgelerini etkilediğini öğrendiler fakat kahkaha ve beyin arasındaki ilişki tam olarak anlaşılmış değil.

Esprili materyale yanıt veren deneklerde beyin dalgası aktivite modelini izlemek için yapılan bir çalışmada, denekler bir elektroensefalografiye (EEG) bağlandı ve gülerken beyin aktiviteleri ölçüldü.

Deney sırasında, araştırmacılar sırasıyla aşağıdaki aktiviteleri gözlemledi:


1.) Beynin korteks sol tarafında esprinin kelime ve yapısı analiz edildi.

2.) Beynin sosyal duygusal tepkilerde rol alan büyük
ön lobu çok aktif hale geldi.

3.) Korteksin sağ hemisferinde entelektüel analiz yürütüldü.
4.) Bu dalga aktivitesi daha sonra
oksipital lobun duyusal işlem alanına ( görsel sinyalleri işleyen hücreleri içeren başın arkasındaki alan) 
yayıldı.

5.) Motor bölümlerinin uyarılması şakaya fiziksel tepkiler uyandırdı.


”Bu basamaklar duygusal tepkilere verilen yanıttan farklıdır.
Duygusal tepkiler beynin belirli bölgeleri ile sınırlı gibi görünmekle birlikte, kahkahalar beynin birçok bölgesinden geçen bir devre aracılığıyla üretiliyor gibi görünmektedir. 
(Bu, bu bölgelerden herhangi birine verilen zararın, kişinin mizah anlayışını ve mizah yanıtını bozabileceği anlamına geliyor.) ”


https://science.howstuffworks.com/life/inside-the-mind/emotions/laughter3.htm

Beynin kahkahalarla ilgili bölgelerine daha yakından bakıldığında limbik sistem merkezi görünüyor. Limbik sistem, beyin korteksinin altında bulunan bir yapılar ağıdır. Bu sistem önemlidir, çünkü tüm memelilerin yaşamı için gerekli bazı davranışları kontrol eder (yiyecek bulma, kendini koruma).Limbik sistem motivasyon ve duygusal davranışlarda büyük önem arz ediyor.

Beynin bu son derece gelişmiş kısmındaki yapılar birbirine bağlanırken, araştırmalar beynin derinliklerinde küçük, badem şeklindeki bir yapı olan amigdala ve küçük, denizatı şeklindeki bir yapı olan hipokampüsün ana alanlar gibi göründüğünü göstermiştir. Ayrıca hipotalamusun özellikle medyan kısmının, yüksek sesle, kontrol edilemeyen kahkaha üretimine büyük katkı sağladığı tespit edilmiştir.

SON OLARAK;

Gülme yeteneğinin, hastalıklarla mücadele eden hastalara ve stres altında yaşayan insanlara çok yardımcı olduğunu araştırmalar uzun zaman önce gösterdi. Ancak araştırmacılar şimdi kahkahaların çok daha fazlasını yapabileceğini söylüyor .Kahkaha bağışıklık sisteminin tüm bileşenlerini dengeleyebilir, bu da hastalıklarla savaşmamıza yardımcı olur.Kahkahalar belirli stres hormonlarının seviyesini azaltır. Bunu yaparken, kahkaha, stres, öfke veya düşmanlık yaşadığımız zaman vücudumuzda harekete geçen stres hormonlarının akışını engelleyen ve savaş ya da kaç hormonlarının akışını durduran bir güvenlik sağlar. Bu stres hormonları bağışıklık sistemini baskılar, kan trombositlerinin sayısını artırır (arterlerde tıkanmaya neden olabilir) ve kan basıncını yükseltir.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere…

Kaynakça:
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/ejp.1309
https://www.britannica.com/topic/humor/Laughter-and-emotion
https://science.howstuffworks.com/life/inside-the-mind/emotions/laughter4.htm

Bu yazı bir derlemedir!

Cemre Sena Aydın

OMÜ Tıp fakültesinde okuyorum.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.