İçinizdeki Sahtekara Dur Deyin! Karşınızda İmposter Sendromu

 Başarının ardından gelen baş etmesi en zor duygulardan biridir başarısızlık hissi. Öyle bir an gelir ki kendi ellerimizle elde ettiğimiz başarının bizim eserimiz olmadığına inanırız. Her bir aşamasını ilmek ilmek işlediğimiz süreci sanki, bir başkası yapmışçasına kabullenmekten kaçarak sonucu tüm hevesimizle kucaklayamayız ve buruk bir şekilde yaşamaya devam ederiz. Literatürdeki karşılığı Imposter Sendromu olan ve zaman zaman birçoğumuzun yaşadığı bu durumu gelin hep beraber enine boyuna inceleyelim.

İmposter Sendromu Nedir?

1978 yılında Pauline Clance ve Suzanne Imes tarafından literatüre kazandırılan Imposter sendromu, alanında çeşitli başarılara imza atmış kişilerce benimsenen başarının hak edilmediğini düşünme durumudur. Bu durumdan muzdarip olan kişiler; kendilerini “Sahtekar” gibi hissederek bulunduğu mevkiyi haketmediğine, yeterince zeki ya da başarılı olmadığına inanır. Bir gün bu “Haketmediği” mevkiden alıkonacağından korkabilir ve bu korkular da kaygı ve major depresyona doğru giden bir sürecin kapılarını aralayabilir. Aynı zamanda bu kişiler, başkalarının takdirini kazanmak için olağanüstü bir çalışma performansı gösterir. Böylece, kendi içlerinde yarattıkları “Sahtekarı” gizlemeye çalışır; ancak derin bir bataklığa sürüklendikleri fark etmeksizin kazanılan başarının ardından gelen başarısızlık hissine gömülmeye devam ederler. Bu sendromdan muzdarip Sidney Kimmel Tıp Fakültesi öğrencisi Rebecca Russell, yaşadığı sendromu kelimelere şu şekilde döküyor:

“Bana çok imkansız görünen şeyler artık benim hayatımın bir parçası olmuştu. Yine de yeterli olmadığımı düşündüğüm kısımlara çok fazla odaklanıyor ve başarılı olma hissini taklit ediyordum. Aslında kendimizi yetersiz hissettiğimiz her anın altında başarımız ile yendiğimiz eski yetersizlikler yatıyor.”

Imposter Sendromu psikiyatrik rahatsızlık olarak tanımlanmamaktadır. Bununla beraber, Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Teşhis ve İstatistik El Kitabında da yer almamaktadır. Bu alanda yeterli çalışma yapılmadığı için de kişilerin profesyonel hayattaki performanslarının ne kadar etkilendiği bilinememektedir.

Peki bu sendroma neler sebep oluyor? Bu sendroma sahip olmak için üstün zekalı ya da büyük işler başarmış olmamız mı gerekiyor? Aslında hayır. Bu alanda araştırmalar yapan Dr. Lisa OrbéAustin’e göre tetikleyici etkenler bir araya geldiğinde herkes bu sendromu yaşayabilir. Çevrenizin sizden büyük bir beklentisi varsa ya da tam tersi kıyaslama, önemsenmeme, size karşı bir ihmalkarlık söz konusuysa bu sendrom ortaya çıkabiliyor.

İmposter Sendromunun Belirtileri

İmposter Sendromunun belirtileri, davranışsal belirtiler ve iç belirtiler olmak üzere iki ana başlık altında incelenebilir. Sendromun davranışsal belirtileri; erteleme ya da aşırı hazırlık yapmak, sosyal olarak insanlardan uzaklaşarak kendini izole etme, yeme içme gibi bedensel ihtiyaçları görmezden gelerek çok fazla görev üstlenmektir. Kişinin hissettiği belirtiler olan iç belirtileri ise; kronik  yetersizlik hissi, kaygı ve bunalım, kendini ve kendi bünyesinde barındırdığı özellikleri küçümsemedir. Yaptıkları hiçbir şeyin yeterli olmadığını düşündüklerinden bu düşüncelerini dışa sorumluluk alarak yansıtırlar. Bu yetersizlik- sorumluluk döngüsü ile de yavaş yavaş bir buhrana sürüklenirler.

Bu Sendrom ile Nasıl Başa Çıkabiliriz?

Imposter Sendromu, tanımlanmış bir psikiyatrik rahatsızlık olmadığından radikal bir tedavisi bulunmamaktadır; ancak dışarıdan yardım almak, güvenebileceğiniz birine danışmak sizi daha iyi hissettirebilir ve bu sendromu aşmanıza büyük destek olabilir. Ayrıca başarılarınıza odaklanmak, bu ödüllerin bu mevkilerin sizin emek ve çabalarınızdan, sizden kaynaklandığının farkına varmaya çalışmak da bu durumu aşmanıza yardımcı olacaktır. 

Unutmayın, elinizden gelenin en iyisini yapan sizsiniz. Bu semptomların farkına varıp adım atmak da sizin elinizde.

Kaynakça

-Lewis, S. (2020). Imposter syndrome?. Nature Reviews Neuroscience, 21(4), 180-181. doi: 10.1038/s41583-020-0280-8

-Russell, R. (2017). On Overcoming Imposter Syndrome. Academic Medicine, 92(8), 1070. doi: 10.1097/acm.0000000000001801

-Bravata, D., Watts, S., Keefer, A., Madhusudhan, D., Taylor, K., & Clark, D. et al. (2019). Prevalence, Predictors, and Treatment of Impostor Syndrome: a Systematic Review. Journal Of General Internal Medicine, 35(4), 1252-1275. doi: 10.1007/s11606-019-05364-1

-Stanizai, S., & Stanizai, S. (2020). What is Impostor Syndrome and How Does it Affect People Like Me? — Couples Therapy | Anxiety | Depression | Marriage Counseling | LGBTQ+ | Long Beach | Seal Beach | 562-704-4736. Retrieved 4 December 2020, from https://www.prospecttherapy.com/blog/2020/3/3/what-is-impostor-syndrome-and-how-do-i-fix-it

-Stanizai, S., & Stanizai, S. (2019). Feeling Like a Fraud? How to Identify Impostor Syndrome — 562-704-4736. Retrieved 4 December 2020, from https://www.prospecttherapy.com/blog/2019/8/26/feeling-like-a-fraud-how-to-identify-impostor-syndrome