Canlı kıyafetler ve Bio-moda
Hareket eden kumaşlar düşünün. Üstelik bu kumaşlarda kablolar yok! Elektrik enerjisine ihtiyaç duymayan kıyafetler canlı hücrelerden üretiliyor. Nem etkisiyle hareket eden parçalara göre tasarım şekilleniyor. Örneğin sporculara yönelik tasarımda deliklerin açılması sağlanıyor. Akıllı kumaş sporcu terledikçe kıvrılıyor. Deliklerin yeri belirlenirken de terleme haritası baz alınıyor. Böylece nefes alan ikinci deri kıyafetler üretiliyor.
Nefes alan giysiler dışında başka projeler de yok değil. Sürdürülebilir bir gelecek için mikroorganizmalar hedef gösteriliyor. Plastik kullanılmadan üretilen çevre dostu kıyafetlerde mikrobiyal selüloz kullanılıyor. Bununla birlikte hayvansal ürün içermeyen vegan kıyafetler üretiliyor.
Bio-moda için elbette başka planlar da mevcut. CO₂’i kullanan, etrafa güzel kokular saçan ve parlayan kıyafetler üretmek hedefleniyor. Gelişmelere bakıldığında bu havalı giysiler çok uzakta değil. Gen teknolojileri sayesinde insanoğlu muazzam bir güce hükmediyor. Bu teknolojiler ile hepsine ve daha fazlasına ulaşmak mümkün.
Peki kumaşların hareket etmesini sağlayan nedir? Cevap bakterilerin özel hayatında saklı. Depresyona girmiş yani Endospor oluşturmuş bakteri su bulunca yaşam enerjisine kavuşuyor. Suyla beraber şişen mikroplar, kumaşların şekil değiştirmesini sağlıyor. Keşfedilen mekanizma modayla sınırlı kalmıyor. Biyolojik olayın enerjiye dönüştürülmesi üzerine çalışılıyor.
Hareketi sağlayan kahramanla tanışma vakti geldi. İşte karşınızda Bacillus subtilis natto. Aranızda Japon mutfağına ilgi duyanlarınız tanıyacaktır. Evet, natto yemeğindeki natto! Efsaneye göre atlar için kaynatılan soya fasulyesi “saman” torbalara konulur. Aradan geçen zamanda bakılır ki fasulyeler yapışkan görünmeye başlar. Tadına bakılan yemek beğenilir. Bacillus subtilis için kullanılan “saman basili” ismi de buradan gelir.
Kumaşlarda gram (+) basilin bir de gram (-) arkadaşı yer alır. E. coli ismini mutlaka bir yerde duymuşsunuzdur. Tahmin edeceğiniz üzere kullanılan suş patojenik değildir. Yapılan araştırmalar sonucunda ikilinin giyilmesinde bir sakınca yoktur. Hatta kahramanlarımızın aydınlık taraf için savaştığını söyleyebiliriz. Mikrobiyotanın korunmasında bu gibi savaşçılara ihtiyacımız olabilir.
En büyük mikrobiyotamız olan bağırsaklarımızı korumamız gerektiğini biliyoruz. Peki ya derimiz? Bakterilerin %99.9’unu öldüren ürünler kullanıyoruz. Belki de artık probiyotik kıyafetler giymeliyiz.
Kaynakça:
- WIRED. “This Living Clothing Morphs When You Sweat” Erişim 21 Aralık, 2020 https://www.wired.com/2015/10/this-living-clothing-morphs-when-you-sweat/
- LAUNCH. “SUZANNE LEE : BIOCOUTURE” Erişim 21 Aralık, 2020 https://www.launch.org/innovators/suzanne-lee/
- Wikipedi. “Suzanne Lee” Erişim 21 Aralık, 2020 https://en.wikipedia.org/wiki/Suzanne_Lee
- WIRED. “This beautiful dress has a glowing secret: bacteria” Erişim 21 Aralık, 2020 https://www.wired.co.uk/article/victoria-geaney-glowing-dress-bacteria
- Wikipedia. “Bacillus subtilis” Erişim 21 Aralık, 2020 https://en.wikipedia.org/wiki/Bacillus_subtilis
- YouTube. “Renewable Energy from Evaporating Water” Erişim 21 Aralık, 2020 https://www.youtube.com/watch?v=Vj2kuZm-aCA
- YouTube. “Microbe-powered machines | Ozgur Sahin” Erişim 21 Aralık, 2020 https://www.youtube.com/watch?v=5zmcItrWJOM
- Rosie Broadhead “Skin II” Erişim 21 Aralık, 2020 https://rosiebroadhead.com/skin2/
- Tangible Media Group – MIT. “Bio-actuators: bioLogic” Erişim 21 Aralık, 2020 http://tangible.media.mit.edu/project/bioactuators-biologic/
- Tangible Media Group – MIT. “bioLogic” Erişim 21 Aralık, 2020 http://tangible.media.mit.edu/project/biologic/
- Tangible Media Group – MIT. “bioLogic Media Lab Exhibition” Erişim 21 Aralık, 2020 http://tangible.media.mit.edu/project/biologic-media-lab-exhibition/
- Wikipedia. “Modern Meadow” Erişim 21 Aralık, 2020 https://en.wikipedia.org/wiki/Modern_Meadow
- Flickr. “BioCouture, Suzanne Lee” Erişim 20 Ocak, 2021 https://www.flickr.com/photos/redesign/7306905264/
- TechCrunch. “MIT researchers invent clothes that breathe with the help of biological cells” Erişim 21 Aralık, 2020 https://techcrunch.com/2017/05/24/mit-researchers-invent-clothes-that-breathe-with-the-help-of-biological-cells/
- Smithsonian Magazine. “This Biofabric From MIT Uses Bacteria to Automatically Ventilate Workout Clothes” Erişim 21 Aralık, 2020 https://www.smithsonianmag.com/innovation/biofabric-mit-uses-bacteria-automatically-ventilate-workout-clothes-180963478/
- Seeker. “MIT Has Designed a Workout Suit Covered With Living Cells to Keep You Cool” Erişim 21 Aralık, 2020 https://translate.google.com/translate?hl=tr&sl=en&tl=tr&u=https%3A%2F%2Fwww.seeker.com%2Ftech%2Fmaterials%2Fliving-clothing-might-be-the-next-frontier-in-workout-fashion&anno=2&prev=search
- Wikipedia. “Nattō” Erişim 21 Aralık, 2020 https://en.wikipedia.org/wiki/Nattō
- Flickr. “BioCouture, Suzanne Lee” Erişim 20 Ocak, 2021 https://www.flickr.com/photos/redesign/7306905480/
- Flickr. “natto” Erişim 20 Ocak, 2021 https://www.flickr.com/photos/157780262@N06/45226445144/
- YouTube. “SKIN II by Rosie Broadhead” Erişim 20 Ocak, 2021 https://youtu.be/D8ZG7TkR4C8
Çok güzel ve bilgilendirici bir yazı olmuş, okurken çok keyif aldım. Ellerine sağlık 🙂
‘probiyotik kıyafetler’ kullanımını çok beğendim, ellerine sağlık.