Ya Öyle Değilse?
İnsan vücudu, kendine ait hücrelerin tam 10 katı kadar mikroorganizmayı barındırır ve onlarla çeşitli kommensal, mutualist ve bazen de patolojik ilişkiler içindedir. Mikrobiyota dediğimiz bu grup; bakteri, parazit ve virüsler gibi farklı alemlerden üyelere sahiptir. Araştırmacılar dahil çoğumuz, daha çok bakteriler üzerine yoğunlaşıyor diğer iki elemanı ihmal ediyoruz. Bu yazıda hak ettiği değeri görmediğini düşündüğüm […]
Toplumumuzda sadece bakteriler üzerinde etkili olan “antibiyotik” lerin özellikle viral hastalıklar için kullanılması şüphesiz en büyük yanlışlardan biridir ve direnç gelişimi gibi büyük sorunlara yol açmaktadır. Öyle ki halkı bilinçlendirmek ve bu aşırı kullanımı kısıtlamak adına çeşitli politikalar yürütülmektedir. Yani mottomuz “Antibiyotikler virüslerde işe yaramaz, bu nedenle viral hastalıklarda kullanılmamalıdır.” Ancak NIH’teki araştırmacılar bu bilginin […]
Bugünlerde çok basit hastalıklar olarak düşündüğümüz, kolay tedavi edilebilen ishal ve pnömoni gibi bakteri etkenli hastalıkların geçmişte çoğu insan için bir ölüm sebebi olduğunu biliyoruz. Bakterilerle olan bu savaşımızın öncüsünün Alexander Fleming ve onun yanlışlıkla keşfettiği penisilin olduğu genel bir düşünce olsa da anti bakteriyel materyallerin araştırılması çok daha eski tarihlere dayanır. Örneğin eski Mısırlılar […]
Mesleğimiz, hobilerimiz ya da fobilerimiz, kurduğumuz arkadaşlıklar, sorunları yönetme biçimimiz, herhangi bir konuda kendi nedenlerimize göre yaptığımız tercihler ve daha nicesi… Şüphesiz kişilik olarak nitelendirdiğimiz bu geniş kümenin daha birçok elemanı bulunuyor. Çevrenin kişiliğimizi şekillendirmede çok önemli bir rolü olsa da sanılanın aksine etkileyici faktörlerin %50’si kalıtsaldır. Dahası ikinci beyin olarak adlandırılan mikrobiyotanın davranış şekillerimizi […]
Aralık 2019’dan beri hayatımızda olan ve tüm hızıyla can almaya devam eden Covid-19 salgını için bilim camiası kolları sıvamış durumda. Gerek tedavi gerekse aşı çalışmaları son hızla devam ediyor. Bu yazımızda ise şu ana kadar yapılan aşı çalışmalarından bahsedeceğiz. Milken Enstitüsünün verilerine göre şu anda 316 tedavi yöntemi ve 202 aday aşı çalışması yapılıyor. Aşı […]
Kolesterol tüm hayvan hücrelerinin yapısal komponenti olması; steroid hormonları, D vitamini ve safra asidinin de prekürsör maddesi olması nedeniyle insan vücudu için anahtar bir moleküldür. Mikrobiyota ise son yıllarda hakkında çok sayıda çalışmanın yapıldığı, gastrointestinal kanaldaki bakteri, virüs, mantar, protozoa gibi mikroorganizmaların oluşturduğu bir ekosistemdir. Gastrointestinal sistemi tabi olarak etkilemesinin yanı sıra diğer vücut sistemleriyle […]
Bilim son hızla değişmeye ve gelişmeye devam ediyor. Geçmişte tedavisi olmadığı zannedilen pek çok hastalık, bugün bilimin gücü ile kontrol altına alınıyor hatta eradike ediliyor. Son yirmi yıl içinde bilim insanlarını büyük bir heyecana sokan bu yöntemlerden biri de kodlanmayan RNA lar ile gen baskılamadır. Kodlanmayan RNA nedir? İnsan genomunun yaklaşık %62 sini oluşturan, translasyona […]
Transplantasyon özellikle son evre organ yetmezliği olan hastalarda ve kanserin seçili türlerinde en iyi tedavi yöntemi olarak görülüyor. Mevcut teknolojilerle bir hayli kolaylaşmasına rağmen bir başka sorun karşımıza çıkıyor: “Donör yetersizliği”. Sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde şu an organ bekleyen 124 673 hasta var. Ancak bir yılda yapılan nakil sayısı yaklaşık 30 000. Arz-talep arasındaki bu […]
Vücudumuzun her yapısında olduğu gibi cildimiz de kendisini yenilemeye meyillidir. Hatta bu konu cilt için daha hayatidir çünkü cildimizi vücudu koruyan bir zırh gibi düşünürsek her zaman sağlam olması gerekir. Nature Communication’da yayımlanan bir makaleye göre derimizin bu rejenerasyonu nasıl gerçekleştirdiği keşfedildi. Yaşlandıkça cildimizdeki koyu renklenmeler ve kırışıklıklar artar. Bunlar kronik yaşlanma olarak adlandırdığımız epidermal […]
Beynin substantia nigra bölgesinde dopamin üreten hücreler yoğun bir grup halinde bulunur. Dopamin, substantia nigra ile vücut hareketlerini kontrol eden diğer beyin bölgeleri arasında mesajlar ileten bir kimyasaldır. Dopamin insanların akıcı ve birbiri ile uyumlu hareketler yapmalarını sağlar. Bu alanın hasarı sonucu dopamin eksikliği meydana gelir ve Parkinson hastalığının motor belirtileri oluşur. Parkinson hastalığının alışılmış […]
Bildiğiniz gibi virüsler canlılığı tartışma konusu olan ve “zorunlu hücre içi parazitleri” olarak tanımlanan varlıklardır. Genetikçi Rotem Sorek, bilimsel alanda yaygın olarak canlı bile kabul edilmeyen bu varlıklar arasındaki iletişimi tesadüfi olarak keşfetti. Tesadüfi diyoruz çünkü Sorek’in asıl amacı deneyinde bir virüs saldırısı sırasında bakterilerin tekli mi yoksa grup halinde mi savunmaya geçtiğini test etmekti. […]
HIV enfeksiyonu cinsel yolla, kan ve kan ürünleri ile, enfekte damar içi enjektörlerle bulaşabilen ve intrauterin veya emzirme döneminde anneden bebeğe geçebilen bir virüs tipidir. Dünyada ilk HIV vakası 1981 yılında saptanmış ve bu tarihten sonra sayı katlanarak artmıştır. Eğitim seviyesi yüksek, gelişmiş ülkelerde verilen eğitimlerin etkisiyle sayı kontrol altına alınsa da Güney Afrika gibi […]
Kanser kaynaklı ölümlerde kolorektal kanser ABD de 2. dünyada ise 3. sırada yer alıyor. Bu hastalar için tedavi seçenekleri artmış olsa da hastaların 5 yıl sağ kalım oranı %11 lerde. Ayrıca kolorektal kanser hastalarının yaklaşık %30 – 50 si onkojenik KRAS mutasyonu içeriyor. Bu mutasyon tedaviyi daha da zorlaştırıyor. KRAS geni nedir? KRAS geni, hücre […]
Felçli hastalarda konuşamama durumu günlük hayatı zorlaştıran en büyük etkenlerdendir. Bu hastalar çoğunlukla harfleri veya kelimeleri seçmek için kullanılan bir imleci hareket ettirmeleri gereken beyin bilgisayar arayüzlerini kullanmak durumunda kalır. (Bu sisteme Stephen Hawking’ten az da olsa aşinayız.) Ancak bu sistemler, hastaya dakikada yalnızca 10 kelime kullanabilmesine izin verecek kadar yavaştır. Ki normal bir konuşmada […]
Depresyon; her yaştan, cinsiyetten, sosyal çevreden insanda hatta hayvanlarda bile meydana gelebilen yaygın bir bozukluktur. Ayrıca çoğu tıbbi hastalığın gelişim riski ile ilişkilidir. Depresif ruh hali, ilgi kaybı, enerji ve haz kaybı, suçlu hissetme, zayıf konsantrasyon, düşük özgüven, uyku bozukluğu ve iştah artışı ya da azalışı ile karakterize olan bu rahatsızlık Dünyada yıl içerisinde 850.000 […]
Bilindiği gibi görsel algı, beyindeki tüm algı kanalları içinde en etkili olandır. Bir illüstrasyon, bir maket veya bir fotoğraf, sayfalarca anlatılabilecek türlü malzemeyi ve ayrıntıyı üzerinde barındırır. Bu yüzden görsel anlatım, eğitimin pek çok yerinde sıkça kullanılır. Bu alanlardan belki de en büyüğü tıp bilimleridir. Tıp eğitimi hayatımızın ilk yıllarından itibaren elimizden düşürmediğimiz anatomi atlasları; […]
Tayvan’ın Taoyuan şehrinde bulunan Chang Gung Memorial Hastanesi, 1978’de kurulmuştur. Şuan ise dünyanı en büyük hastanesi olma özelliğine sahiptir. Kurucuları Wang Yung-Ching ve Wang Yung-Tsai’dir. Hastanenin ismi ise kurucu kardeşlerin babalarının isminden gelmektedir. Hastane; Linkou, Taipei, Taoyuan, Keelung, Yunlin, Chiayi ve Kaohsiung’da bulunan tam 7 şubeden oluşmaktadır. Hastane 10.050 yatak kapasitelidir ve yılda ortalama 8.2 […]
Vejetaryen ve vegan diyeti benimseyen kişi sayısı, son yıllarda daha sağlıklı olduğu görüşü arttığından önemli miktarda artış göstermiştir. Özellikle tip2 diyabet, koroner kalp hastalıkları ve kanser için koruyucu etkisi olduğu düşüncesinin bu artışta önemli bir payı vardır. Gelişmiş ülkelerde yaşayanlar (ve burada da daha çok kadınlar) bu diyet türlerini benimsemeye daha çok yatkınlık gösterirler. Diğer […]
Aşı, bulaşıcı hastalıkları önleme ve kaldırma, hastalıkların morbidite ve mortilitesini azaltma ve sağlıklı bir toplum gelişimi için hem güvenilirlik hem de maliyet düşüklüğü nedeniyle en iyi yöntem ve 20. yy’ın en önemli buluşlarından biri kabul edilir. (tarihi 18. yy’a kadar gider) Yürütülen aşılama çalışmaları sayesinde ülkemiz 1998 yılından beri çocuk felcinden arındırılmış bölgeler arasındadır ve […]